Εκτός θέματος

eksetaseis

της Μαρίας Σπηλιώτη*

Είναι όλα ζήτημα οπτικής γωνίας, λυπάμαι που θα σε αποδεσμεύσω από την τόσο αληθοφανή παραίσθησή σου, αγαπητέ μου. Μπορείς κάλλιστα να κατηγορήσεις πολλούς για την υπέρμετρη προσπάθεια που κάνουν για να σου επηρεάσουν αυτή την οπτική γωνία. Πράγματι ο κάθε πικραμένος, ή ακριβολογώντας ο κάθε πεινασμένος για εκμετάλλευση θα κάνει μία αξιόλογη προσπάθεια να σε πείσει. Να σε πείσει ότι από τον Ιούνιο το καλοκαίρι σου περιορίζεται δραματικά, ότι από το Σεπτέμβρη ξεκινά μία χρονιά απόλυτης ταλαιπωρίας, ότι τα Χριστούγεννά σου θα εορταστούν ακριβώς όπως θα τα γιόρταζες αν ήσουν φυλακισμένος, σε πένθος ή κάτι αντίστοιχο, ότι από Γενάρη – Φλεβάρη απομακρύνεσαι σταδιακά από τους γύρω σου λόγω των ελάχιστων εξόδων, και από Απρίλιο και μετά βάσει της ίδιας λογικής θα έχεις ξεχάσει και τον ίδιο σου τον εαυτό. Άλλωστε το ποιος πραγματικά είσαι ανήκει στα εκτός ύλης, οπότε το να αλλοιωθείς σε αυτό σε κάνει εκτός θέματος. Ναι αγαπητέ μου, αν δεν το κατάλαβες ήδη μιλάω για τις Πανελλήνιες. Και έχω να πω πολλά, εκμεταλλευόμενη την ευκαιρία που μου δωρίζει ένα λευκό χαρτί δίχως περιορισμούς, χρονικά πλαίσια και όρια λέξεων. Δίχως τη συμβιβαστικότητα που τόσο απεγνωσμένα προσπαθούν να σου μεταφέρουν.

Άφησα τις σκέψεις μου ελεύθερες και εκείνες σαστισμένες από το ξαφνικό υπέρλαμπρο δικαίωμα που τους δόθηκε, εκτοξεύθηκαν σε κάθε πιθανή κατεύθυνση θέματος και συναισθήματος. Αλλά το τόσο υπερβολικά πολύ (πλεονασμός , το γνωρίζω αγαπητέ μου) «σημαντικό ζήτημα» των εξετάσεων που πρόκειται να δώσω σε τόσο λίγο καιρό από τώρα, και που δύναται να καθορίσει ένα «απροσδιόριστα μεγάλο» κομμάτι της ζωής μου, κέντρισε το ενδιαφέρον μου σε τέτοιο βαθμό που αποφάσισα να του αφιερώσω το χρόνο που του αναλογεί. Που λες φίλε μου, για σένα η σχολική ζωή βρίσκεται στις τελευταίες σκηνές της και οι τίτλοι τέλους απέχουν ελάχιστα. Αλλά όπως πολύ καλά γνωρίζουμε, πριν από αυτούς τους τίτλους τέλους, που σηματοδοτούν την αρχή μίας εντελώς διαφορετικής ταινίας, υπάρχει το θεαματικό αυτό φινάλε. Είχες ακούσει για αυτό από τους προηγούμενους, είτε είναι γονείς, είτε αδέρφια, είτε φίλοι, είτε απλά γνωστοί. Και τώρα ήρθε και η σειρά σου. Δε σκοπεύω να πω ψέματα ούτε σε μία λέξη αυτού του κειμένου, οπότε στεγνά σου λέω ότι με βεβαιότητα έχεις κουραστεί. Λιγότερο ή περισσότερο, σωματικά ή ψυχικά, με όποιον τρόπο σου ταιριάζει, η κούραση είναι αναμφίβολη.

Και εδώ ξεκινάει το πάρτυ, αγαπητέ… Τρέχα το πρωί στο σχολείο, άργησες, πάει η πρώτη ώρα. Δικαιολόγησε πάλι την απουσία σου, άντε τώρα για τις υπόλοιπες ώρες. Τι εννοείς δεν πρόλαβες να διαβάσεις; Αμάν όλο το φροντιστήριο σκέφτεσαι, αχ τι σας έχουν κάνει αυτά τα φροντιστήρια που για το συμφέρον τους σας παραπλανούν και σας χρησιμοποιούν απροκάλυπτα, λες και ξέρουν τι τους γίνεται. Αχ πώς θα γράψετε έτσι; Μα καλά, τόσα κενά τέτοιο μήνα; Δεν προλαβαίνεις, τι τις θες τις βόλτες; Πέρασε το εφτάωρο, πάμε δυναμικά για περισσότερο διάβασμα και για περισσότερες ώρες μέσα σε 4 τοίχους, παρέα με γνώσεις, και άλλες γνώσεις, ακόμα περισσότερες γνώσεις. Τρέχα πάλι, πήγαινε σπίτι, όπου αν και εφόσον είσαι τυχερός, κάποια στιγμή θα κοιμηθείς. Που θα γίνει μόνο όταν τελειώσεις το διάβασμα. Ξέρεις, για να χωρέσεις στο κεφάλι σου… και άλλες γνώσεις! Και φτου και απ’την αρχή. Σαββατοκύριακα και αργίες; Ας γελάσω. Θα βγεις να ξεσκάσεις, αλλά μόνο όταν ξεμπερδέψεις με όλα όσα έχεις να κάνεις. Πώς έγινε αυτό ; Εσύ μέχρι πέρσι ήσουν όλη μέρα έξω. Φέτος όμως είναι αλλιώς, πολύ αλλιώς.

Και ο καιρός της κρίσης, συγγνώμη των πανελληνίων εννοούσα, πλησιάζει. Και οι επικές ατάκες πληθαίνουν. «Την ύλη πόσες φορές την έχεις βγάλει εσύ; Λίγες είναι». «Ανησυχώ για σένα, φοβάμαι με τόσα κενά που έχεις (συμπέρασμα που έβγαλα επειδή έκανες ένα λάθος στο τρίτο απροειδοποίητο διαγώνισμά μου για εκείνη τη βδομάδα) δε θα αποδόσεις». «Θες εσύ να μπεις σε αυτή τη σχολή; Διάβασε και άλλο, διαφορετικά δεν έχεις ελπίδες». «Μόνο αυτός, αυτή και εκείνος είναι οι τοπ, οι υπόλοιποι δύσκολα θα τα καταφέρετε». «Θύμισέ μου, εσύ θα δώσεις; Συγκεντρώσου, δεν πρόκειται να περάσεις έτσι». «Κόψε τα πάντα, σε αποσπούν, μοναδικό σου μέλημα τώρα είναι να γράψεις καλά».

Και φυσικά, ας μην ξεχάσουμε την απλούστερη και ταυτόχρονα την πιο ειρωνική ατάκα – διαμάντι της χρονιάς, που δεν είναι άλλη από το «Μην αγχώνεσαι». Στο σχολείο η πλειοψηφία των καθηγητών σου αποκλείεται να μην έχει αμφισβητήσει την προσπάθειά σου, λιγότερο ή περισσότερο. Αλλά μην αγχώνεσαι. Στο φροντιστήριο είσαι πνιγμένος ως το λαιμό με ασκήσεις, επαναλήψεις, διαγωνίσματα, διάβασμα και άλλο διάβασμα, αφού δεν υπάρχει άλλος τρόπος για να γράψεις καλά. Αλλά μην αγχώνεσαι. Το σπίτι σου δεν παρουσιάζει ιδιαίτερη απόκλιση από το υπόλοιπο κόνσεπτ της ρουτίνας σου, και σε ουκ ολίγες περιπτώσεις το τοπίο της καταπίεσης εμπλουτίζεται από γονείς που με καλό ή λιγότερο καλό τρόπο θα σε «παρακινήσουν» να διαβάσεις, τσάμπα τα δίνουν τόσα λεφτά, και μάλιστα στους δύσκολους καιρούς της κρίσης, που ούτε δεκάρα δεν τους περισσεύει; Αλλά προφανώς, μην αγχώνεσαι. Με τους φίλους σου συχνά η συζήτηση μετατρέπεται σε ομάδα αλληλοϋποστήριξης, ή ,αν το κλίμα το ευνοεί, σε σκληρή κόντρα σχετικά με το ποιος έχει βγάλει περισσότερες τη ρημάδα την ύλη, ποιος έκλεισε οχτάωρο και όχι εξάωρο, οτιδήποτε μπορεί να σε κάνει να αμφιβάλλεις και εσύ ο ίδιος για τον τρόπο με τον οποίο επιδιώκεις το σκοπό σου. Αλλά μην αγχώνεσαι βρε. Καλά για τα ερωτικά ας μην πολυμιλήσουμε, έχεις δεν έχεις κάτι, θα τον/την βλέπεις τόσο σπάνια που πιθανό είναι κάποια στιγμή να ξεχάσεις την αλησμόνητη μορφή του/της. Αλλά μην αγχώνεσαι, ούτως ή άλλως θα έχεις μετά καιρό για έρωτες. Ακόμα και την τηλεόραση να ανοίξεις πάντως, όλο και κάποιο κανάλι θα αξιοποιεί προς όφελός του τη θέση σου, αραδιάζοντας ένα κάρο πληροφορίες επί του θέματος που κάθε άλλο παρά ενθαρρυντικές θα τις έλεγα. Αλλά μην αγχώνεσαι.

Εδώ όμως θα χαλάσω την επιδίωξη του κάθε απρόθυμου για διάβασμα να βρει καταφύγιο στα λόγια μου. Θα ενοχλήσω ίσως κάθε υπεραγχωμένη ψυχή της χώρας που μπορεί να αναζητούσε δικαιολογία να επαναπαυτεί σε αυτήν εδώ τη δημιουργία. Και το κυριότερο, θα κάνω κάτι που λατρεύω άπειρα να κάνω: θα βάλω φωτιά στο εύφλεκτο αυτό θέμα. Γιατί, αγαπητέ μου, το άγχος, η δυσφορία, η θλίψη και τα συνηθέστατα «Δεν αντέχω άλλο» δεν είναι παρά κάτι πλασματικό. Μία παραίσθηση. Όχι δεν μας ψέκασαν, ούτε πρόκειται για ανώτερες δυνάμεις δυσνόητες για τον ήδη πηγμένο εγκέφαλό σου. Δυστυχώς ή ευτυχώς, η όποια αντιμετώπισή σου στο θέμα είναι ξεκάθαρα και απόλυτα ζήτημα προσωπικής επιλογής.

Ναι, δε θα διαφωνήσω, οι καταστάσεις είναι απαιτητικές και ο δείκτης δυσκολίας αναμφίβολα αυξημένος. Ναι, φυσικά και ο ψυχολογικός πόλεμος που συχνά – πυκνά δέχεσαι από κάθε πιθανή πλευρά ίσως να σε αποθαρρύνει. Και εννοείται πως το άγχος είναι αναπόφευκτο και μάλλον αναγκαίο για να πυροδοτηθεί η προσπάθειά σου (γράφει ο άνθρωπος με το Όσκαρ άγχους και υπαρξιακών κρίσεων άλλωστε, πώς θα ήμουν σε θέση να αρνηθώ την ύπαρξη τέτοιων δυσχερειών;). Αλλά υπάρχουν και άλλα δεδομένα. Άλλες οπτικές γωνίες. Τις οποίες είναι επιλογή σου αν θα τις δεις, αν θα δώσεις στη σκέψη σου αυτό το ζωτικής σημασίας δώρο. Και όχι μόνο αυτό. Βλέποντας τις πιο λαμπερές πτυχές του ζητήματος, οι οποίες ενημερωτικά είναι πιο πολλές από τη μαυρίλα που παρατηρείς εσύ, δεν τους κάνεις τη χάρη να φοβηθείς. Να συμβιβαστείς. Να βάλεις στο θαυματουργό σου μυαλό όρια. Να υποβιβάσεις τα όνειρά σου, που χρωματίζουν τη ρουτίνα.

Γιατί μέσα στην πίεση υπάρχει και η κοπέλα που χορεύει γεμάτη ζωντάνια στο δρόμο γυρνώντας από το μάθημα. Το αγόρι που πάει για μπάσκετ όποτε βρίσκει την ευκαιρία. Ο τυπάς που ξαγρυπνά για να γράψει ποιήματα. Το κορίτσι που τραγουδάει με την μπάντα της το Σάββατο. Το παιδί που περνά πάση θυσία χρόνο με τους δικούς του ανθρώπους. Οι σχέσεις που αναπτύσσονται μέσα στους 4 τοίχους του φροντιστηρίου. Οι συγγενείς που αδημονούν για την επιτυχία του καμαριού τους. Οι καθηγητές που θέλουν να ενθαρρύνουν τους κυνηγούς των θέσεων στα πανεπιστήμια. Γιατί μέσα στην τρέλα των πανελληνίων υπάρχουν χιλιάδες, ισχυρότερες τρέλες εφήβων.

Αγαπητέ μου, μπορεί να είναι δύσκολα, αλλά μην ξεχνάς ότι τίποτα όμορφο δεν ήρθε με ευκολία. Θυμήσου επίσης ότι μαθαίνεις από τώρα να είσαι νικητής. Και κυρίως να διεκδικείς, να παλεύεις για κάθε στόχο σου. Αν το καλοσκεφτείς, μιλάμε για την πρώτη σου μεγάλη ευκαιρία. Άρπαξέ την από τα κέρατα. Προφανώς και μπορείς. Να ξέρεις πως οι σκοτεινότερες νύχτες θα σε οδηγήσουν στις πιο ανεπανάληπτες ανατολές. Και πηγαίνοντάς το στο πιο πρακτικό κομμάτι (συγγνώμη αλλά μάλλον παρασύρθηκε λίγο η ποιητική μου ψυχή, αγαπητέ) σκέψου πόσα θα κάνεις μετά από το τέλος αυτής της δοκιμασίας. Πόσες δραστηριότητες και έξοδοι σε περιμένουν. Πόσα απρόσμενα μπορούν να σε πάνε σε μία ευτυχία που θα σε αφήσει άφωνο. Πόσα άτομα βρίσκονται εκεί για να σε χειροκροτήσουν. Πόσο καλύτερα εκτιμάς το χρόνο αλλά και τον περίγυρό σου με το πέρασμα της πιεστικής περιόδου των Πανελληνίων. Σκέψου και το καλοκαίρι που βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής, αγαπητέ μου. Μάθε να βλέπεις τη θετική πλευρά σε καθετί που φαντάζει αρνητικό ή απαιτητικό. Δε θα χάσεις, άκου με που σου λέω.

Και σε τελικά ανάλυση, ποιο είναι το χειρότερο που μπορεί να γίνει; Πριν βιαστείς να απαντήσεις αναλογίσου πόσα έχεις ήδη κατορθώσει. Και πόσα ακόμα σε περιμένουν. Όλα για κάποιο λόγο γίνονται, και αργά ή γρήγορα η αντίληψη αυτή δικαιώνεται. Είσαι τυχερός για όσα έχεις, επομένως βρες μου έναν καλό λόγο να απαισιοδοξείς. Άλλωστε, ο μόνος άνθρωπος που πρέπει να ικανοποιήσεις πλήρως είναι ο ίδιος σου ο εαυτός . Υλοποίησε αυτήν την επιδίωξη μέσα σου και άξαφνα τα εμπόδια θα φανούν ασήμαντα και πεπερασμένα. Και διατήρησε αυτό το υπέροχο χαμόγελό σου για περισσότερο από όσο νομίζουν ότι είναι δυνατό. Η δυσκολία μιας τέτοιας διαδικασίας συνδέεται άμεσα και απόλυτα με το πώς θα δεις εσύ την όλη κατάσταση. Και τις στιγμές που νιώθεις ότι ο ουρανός του κόσμου σου πάει να σε καταπλακώσει, θυμήσου ότι υπάρχουν κάποιοι που είναι βέβαιοι για την επιτυχία σου και εσύ έχεις όλα τα προσόντα να τους δικαιώσεις. Και να αποστομώσεις τον οποιονδήποτε που τόλμησε να υποστηρίξει το αντίθετο.

Δεν έχω ιδέα αν αυτό το κείμενο θα δημοσιευτεί οπουδήποτε. Αν θα το διαβάσουν 2, 100 ή 10.000.000 άνθρωποι. Αν εμπνεύσω έστω και έναν μαθητή, έναν καθηγητή ή οποιονδήποτε άλλο για να κυνηγήσει κάτι καλύτερο φωτίζοντας την καθημερινότητά του με μία στάλα παραπάνω αισιοδοξίας. Ωστόσο, ειλικρινά, δε με πειράζει. Όχι γιατί εκστασιάζομαι με την ιδέα ότι τα γραπτά μου, ειδικά όταν σχετίζονται με θέματα που αφορούν τόσο κόσμο, θα μείνουν στο σκοτάδι. Αλλά γιατί αυτό πέρα από μία σειρά φιλικών συμβουλών, αγαπητέ μου, είναι και ένα από τα πολλά ξεσπάσματά μου, που τόσο ανάγκη έχουμε σε απαιτητικές στιγμές όπως αυτή. Και επειδή έδωσα το 100% μου σε αυτό. Όπως κάνω για ό,τι ονειρεύομαι. Όπως ελπίζω να κάνεις και εσύ, αγαπητέ μου.

Άσχετα με το τι θα συμβεί λοιπόν, αν η οπτική σου γωνία έχει χρωματιστεί με τα σωστά χρώματα, μόνο κέρδος θα έχεις. Και μη λησμονείς ότι κάθε μέρα έχει τα φόντα να γίνεται καλύτερη από την προηγούμενη. Ειδικά όταν αραιά και πού βγαίνεις εκτός θέματος, σε έναν κόσμο που τόσο συχνά επιχειρεί να σε εντάξει σε όρια λέξεων και νοημάτων. Αγαπητέ μου, δεν έχεις να φοβάσαι τίποτα. Εύχομαι τα λόγια μου να σε ταρακούνησαν, ακόμα και απειροελάχιστα. Και φυσικά, εύχομαι καλή επιτυχία, αγαπητέ μου, σε σένα, σε μένα και σε όλους τους υπόλοιπους συναγωνιστές μας. Αξίζουμε πολλά, και ήρθε ο καιρός να τα αποκτήσουμε.

*Η Μαρία Σπηλιώτη είναι μαθήτρια Γ΄ Λυκείου στο 1ο ΓΕΛ Καλλίπολης