Αν πρέπει κανείς να αναζητήσει μια κάποια «γκρίζα ζώνη» μεταξύ της διοικητικής διαίρεσης της Α’ και της Β’ Πειραιά, αυτή θα την βρει στις «Λαμαρίνες».
Φωκίωνος, Χαϊδαρίου, Ασκληπιού, Μαυρομιχάλη, Ατρεμησίου (και τα τελευταία χρόνια Παναγιώτη Βλαχάκου), Αιτωλικού, Αιγάλεω (Αιγαλέω ή και Αιγαλέου θα το ακούσεις από πολλούς παλιούς Πειραιώτες), Δερβενακίων, Θερμοπυλών και Θεσμοφορίου –Μεθώνης, είναι οι κάθετες που βγάζουν στην ακτή Κονδύλη.
Η Παπαστράτου, η Γραβιάς, η Δραγατσανίου, η Κάστορος και η Πολυδεύκους είναι οι παράλληλες προς το λιμάνι που ορίζουν την περιοχή.
Δεν είναι ακριβώς του Αγίου Διονυσίου. Ο ναός στέκει στη μεθόριο δυτικά προς τη Δραπετσώνα. Δεν είναι Αγιά Σοφιά, που βρίσκεται βορειότερα, προς τα Μανιάτικα – η περιοχή πλέον κατοικείται. Δεν είναι Σίτι – ορισμένα εμβληματικά μέγαρα εφοπλιστών βρίσκονται επί της παραλίας.
Είναι αυτή η μέσα περιοχή των μηχανουργείων και του Παπαστράτου. Της ιστορικής αυτής βιομηχανίας που για δεκαετίες έδωσε δουλειές και τσιγάρα στον Πειραιά, πριν τον εγκαταλείψει το 2009 κι επανέλθει τώρα στην επικαιρότητα με την πώληση των κτιρίων της και το φιλόδοξο σχέδιο ανάπλασης που παρουσιάστηκε πρόσφατα. Είναι οι «Λαμαρίνες».
Στην απογραφή του 1981, θυμάμαι να περπατάω ώρες ατέλειωτες ανάμεσα σε μηχανουργεία (που ακόμη δούλευαν) και αποθήκες για να βρω ένα κατοικημένο σπίτι και να απογράψω τους κατοίκους του. Εκείνο με το οποίο δεν μας είχε προμηθεύσει η Στατιστική Υπηρεσία και δεν περιλαμβανόταν στο απογραφικό δελτίο ήταν ένα εργαλείο με το οποίο θα μπορούσε να μετρηθεί και να καταγραφεί ο βαθμός ένταξης αυτών των λίγων κατοίκων της περιοχής στην κοινωνία της εποχής.
Σε μια παλιά μονοκατοικία, μια όχι και τόσο ηλικιωμένη κάτοικος επέμενε να καταγράψουμε τις ζημιές από τους σεισμούς που είχαν γίνει σχεδόν ένα μήνα πριν. Και εξηγούσε ότι είχε αφήσει τις πέτρες από τους τοίχους και τους σοβάδες από το ταβάνι που είχαν πέσει πάνω στο κρεββάτι της ακριβώς όπως τα βλέπαμε, ενώ η ίδια κοιμόταν σε ένα μικρό καναπεδάκι, περιμένοντας το κράτος. Να τα δει και να τα καταγράψει – προφανώς και να την αποζημιώσει. Μας έψησε καφέ για να μας καλοπιάσει και κάθε τόσο ρωτούσε «τι γίνεται στον Πειραιά»...
Είναι οι «Λαμαρίνες». Που μέχρι και τη δεκαετία του ’60 οι παλιοί Πειραιώτες θυμούνται για δυο λόγους. Τις δουλειές που έδιναν σε μη εξειδικευμένους τα μηχανουργεία και τα εργοστάσια της περιοχής, αλλά και τις «κακομοίρες» όπως τις λέγανε, γερασμένες πουτάνες, που δεν είχαν πια ζήτηση στην Τρούμπα και συνήθως έπαιρναν τους πελάτες για ένα τάληρο στα όρθια, εκεί, στα σκοτεινά σοκάκια, μπροστά στα κουφώματα των κτιρίων που στέγαζαν τα μηχανουργεία. Είχαν μάλιστα, όπως θυμούνται νέοι της εποχής, αναπτύξει εκείνες οι γυναίκες μια σπάνια τεχνική για να μην κουράζονται. Περνούσαν διαγώνια από τον αριστερό τους ώμο και κάτω από το δεξί τους γόνατο ένα σκοινί, ώστε η πράξη να γίνεται εύκολα. Απόκληρες μια κοινωνίας και μιας εποχής. Η Φρειδερίκη, που την αναζητούσαν οι νέοι της εποχής γιατί, παρά τα χρόνια της «βλεπόταν», η Φλώρα η κουτσή, που με μια -και την ίδια πάντα- πατσαβούρα καθάριζε τους πελάτες της. Ανθρώπινα φαντάσματα.
Στις αρχές της δεκαετίας του ’90 η περιοχή πήγε να γίνει Δίπυλο. Ανοίξαν κάποια κλαμπ και εστιατόρια, αλλά δεν άντεξαν. Αν και κάποια, λίγα, κρατιούνται ακόμα. Τώρα το project της εταιρείας που αγόρασε τα ακίνητα του Παπαστράτου φιλοδοξεί να της δώσει ζωή. Κατοικίες, κτίρια γραφείων, καφέ, ακόμη και μουσείο.
Ο Τρύφων Αλεξιάδης, λίγο πριν φύγει από το υπουργείο Οικονομικών με τον τελευταίο ανασχηματισμό είχε συμφωνήσει να παραχωρήσει στον Δήμο Πειραιά το Τελωνείο που βρίσκεται επί της Ακτής Κονδύλη και καλύπτει ένα ολόκληρο οικοδομικό τετράγωνο(!), αλλά δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει τις διαδικασίες. Ο δήμαρχος Πειραιά Γιάννης Μώραλης σκεφτόταν (και προφανώς σκέφτεται ακόμη) να το μετατρέψει σε έναν πολιτιστικό πολυχώρο, αφού το έλλειμμα ανάλογων χώρων στον Πειραιά είναι πανθομολογούμενο.
Η περιοχή απέχει, μόλις τρία ως δέκα λεπτά με τα πόδια, από τον μεγαλύτερο συγκοινωνιακό κόμβο της χώρας: Ηλεκτρικός, μετρό και τραμ (προσεχώς) και δίπλα Προαστειακός, καθιστούν εξαιρετικά εύκολη την πρόσβαση στις «Λαμαρίνες» ή στην ευρύτερη περιοχή του Αγίου Διονύσιου, όπως θέλει να την ονομάζει ένας διοικητικός καθωσπρεπισμός.
Η δημοτική αρχή Μώραλη προσφέρει χαμηλότερα δημοτική τέλη σε όσους θέλουν να επενδύσουν εκεί. Σε μια περιοχή που -κατά έναν παράξενο τρόπο- η κρίση ίσως της δώσει μια (καλύτερη) θέση στον χάρτη.
Αναγνώστης Κέντρος
