Οι διεθνείς εξελίξεις και οι προοπτικές των ελληνικών εξαγωγών

Του Δημήτρη Μάρδα*

Οι προβλέψεις για τη διεθνή οικονομία εξακολουθούν να είναι θετικές, αλλά οι κίνδυνοι, που μπορούν να εισάγουν την αβεβαιότητα είναι αρκετοί. Αυτοί μπορούν θα οδηγήσουν στην επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης του παγκόσμιου προϊόντος.
Έτσι, σύμφωνα με τις προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) του φετινού Οκτωβρίου, προβλέπεται αύξηση του παγκόσμιου εμπορίου της τάξης του 2,6%, για το 2016, όταν μόλις πέρυσι οι ίδιες προβλέψεις έδιναν ένα ποσοστό αύξησης του 4,1%. Για το 2017 η αντίστοιχη αύξηση είναι της τάξης του 3,8%.

Παρόμοιες εξελίξεις, με πτωτικές τάσεις προβλέπεται για το ΑΕΠ των ΗΠΑ (περυσινές προβλέψεις έδιναν αύξηση για το 2016, της τάξης του 2,8%, ενώ οι φετινές 1,6% και 2,2% για το 2017). Σύμφωνα με τη νέα οικονομική πολιτική του προέδρου Τραμπ, η αύξηση των δημοσίων δαπανών κατά 1,3 τρις δολάρια και η μείωση των φορολογικών συντελεστών, μαζί με τις νέες ρυθμίσεις που αναφέρονται στους φόρους της μεγάλης ακίνητης περιουσίας, εκτιμάται ότι θα εκτινάξουν το διπλό έλλειμμα (το δημοσιονομικό και των τρεχουσών συναλλαγών).

Αν η εν λόγω πολιτική προκαλέσει αύξηση των επιτοκίων, όπως αναμένεται, τότε εύλογα θα προκληθούν προβλήματα στις αναπτυσσόμενες χώρες κυρίως, λόγω επαναπατρισμού των καταθέσεων σε δολάρια. Επίσης, οι μονομερείς ενέργειες εκ μέρους της νέας κυβέρνησης με σκοπό την εφαρμογή μέτρων προστασίας της εγχώριας οικονομίας, θα οδηγήσουν εύλογα σε εμπορικό πόλεμο.

Ως προς τη Διατλαντική Συμφωνία Εμπορίου και Επενδύσεων ΕΕ-ΗΠΑ (TTIP), ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ φαίνεται ότι μάλλον θα τη θέσει στις καλένδες. Αξίζει βέβαια να σημειωθεί ότι η εφαρμογή της TTIP ως είχε, εμπεριείχε, εκτός των άλλων, πολλά στοιχεία που θα οδηγούσαν στην υποβάθμιση της ζωής μας, μέσω της χαλάρωσης των προδιαγραφών των προϊόντων.

Ως προς την Ευρωπαϊκή Ενωση, οι προβλέψεις του ΔΝΤ του 2015, σε σχέση με εκείνες του 2016 δε διαφέρουν ουσιαστικά για την ευρωζώνη, (αύξηση του ΑΕΠ κατά 1,7% το 2016, και κατά 1,5% το 2017), ενώ ο πληθωρισμός θα παραμείνει κάτω από 1,6% τόσο το 2016 όσο και το 2017.

Οι παρεμβάσεις της ΕΕ αναφέρονται σε δράσεις υπέρ μιας ενιαίας εφαρμογής πολιτικών με σκοπό την, προληπτική εποπτεία των συστημικών εποπτικών ιδρυμάτων, την εγγύηση των καταθέσεων, την ποσοτική χαλάρωση έως τον Μάρτιο του 2017, το σχέδιο Γιούγκερ και την κατανομή βαρών για το μεταναστευτικό.
H Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), έχει θέσει σε εφαρμογή ένα σύνολο πολιτικών που αναφέρονται στην: Αγορά χρεογράφων του Δημοσίου από 60 σε 80 δις ευρώ, αρχίζοντας από τον Απρίλιο του 2016. Επιπλέον αποφάσισε την δημιουργία ενός νέου προγράμματος αγοράς εταιρικών ομολόγων σε ευρώ επενδυτικής βαθμίδας, που έχουν εκδοθεί από μη τραπεζικές επιχειρήσεις. Τέλος, με μια νέα σειρά στοχευμένων πράξεων παρέχει ισχυρά κίνητρα στις εμπορικές τράπεζες για να στηρίξουν με χρηματοδότηση την οικονομική ανάπτυξη στη ζώνη ευρώ.

Τέλος, κλείνοντας με την ενότητα των βιομηχανικών κρατών, οι προβλέψεις για το Ηνωμένο Βασίλειο διαχρονικά χειροτερεύουν. (Αύξηση ΑΕΠ κατά 2,2% το 2015, 1,8% το 2016 και 1,1% το 2017).
Η δυναμική της ανάπτυξης, περιορίζεται και στις αναπτυσσόμενες χώρες, όπου η αύξηση του ΑΕΠ από 5,1% θα διαμορφωθεί στο 4,5% το 2016. Παρόμοιες τάσεις θα καταγράψει και το ΑΕΠ της Κίνας. (Αύξηση κατά 6,9% το 2015, κατά 6,6% το 2016 και 6,2% το 2017). Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι στις αναπτυσσόμενες χώρες, η αύξηση του ΑΕΠ κινείται επάνω από τον μέσο όρο των αναπτυγμένων χωρών.

Ως προς την Τουρκία, (αύξηση του ΑΕΠ κατά 3,9% το 2015, κατά 3,2% το 2016 και κατά 2,9% το 2017), εδώ σημειώνεται ότι η πτώση του ρωσικού βομβαρδιστικού στη Συρία, στοίχισε στην τουρκική οικονομία 6,5 δις ευρώ (άμεσο κόστος). Η χώρα δείχνει ότι πρόκειται να ζήσει μια νέα φούσκα ακινήτων, όταν παραμένουν δύο εκατομμύρια διαμερίσματα διαθέσιμα προς πώληση. Η τουρκική λίρα διολισθαίνει καθ’ όλο το 2016 (1 $=3,10 λίρες τον Οκτώβριο και 1$=3,40 λίρες τον Νοέμβριο), ενώ το εμπορικό της ισοζύγιο σταθεροποιείται σε έλλειμμα της τάξης των 60 δις δολαρίων.

-Η τιμή του πετρελαίου φαίνεται ότι θα ισορροπήσει στα 50,6 δολάρια το βαρέλι το 2017, όταν το 2016 ανερχόταν σε 42,9 δολάρια. Να υπενθυμίσουμε ότι η τιμή του μαύρου χρυσού το 2015 προσέγγισε τα επίπεδα της Ιρανικής επανάστασης (1980-81), κινούμενη γύρω στα 38 δολάρια. Οι χαμηλές τιμές του πετρελαίου, (κάτω των 50 δολαρίων το βαρέλι) ευνοούν από τη μια πλευρά τους καταναλωτές και παραγωγούς των βιομηχανικών κρατών, βελτιώνοντας την ευημερία, από την άλλη όμως, μέσω της μείωσης των εσόδων των πετρελαιοπαραγωγών κρατών, είναι δυνατόν να προκαλέσουν κοινωνικές αναταραχές, εξέλιξη που θα επιδεινώσει την βεβαρημένη κατάσταση στη Μέση Ανατολή και όχι μόνο.

-Οι διεθνείς εξελίξεις για το 2017, εύλογα επηρεάζουν τα οικονομικά μεγέθη των κρατών, σε διαφορετικό όμως βαθμό ανά χώρα. Ως προς την ελληνική οικονομία, οι διεθνείς τάσεις στο εμπόριο, θετικές αλλά ασθενέστερες σε σχέση με τις αρχικές προβλέψεις, επηρεάζουν σε περιορισμένο βαθμό το ελληνικό εξαγωγικό εμπόριο για τους ακόλουθους λόγους. Η εγχώρια οικονομία, ως μικρή οικονομία, λόγω του μεγέθους της, έχει τα περιθώρια να υπερκεράσει τα εμπόδια που προκαλούνται από την μη προβλεπόμενη αύξηση του διεθνούς εμπορίου.

Το μικρό της μέγεθος λοιπόν, συνεπάγεται μικρό μερίδιο στις εξωτερικές αγορές, στοιχείο που ασκεί περιορισμένες πιέσεις, προσδίδοντας τις εξαγωγές μας αρκετή ευελιξία και δυνατότητες ανάπτυξης. Επίσης, παρά τις πρόσφατες θετικές επιδόσεις που κατέγραψαν οι εγχώριες εξαγωγές, η χώρα εξακολουθεί να εξάγει μικρό ποσοστό του ΑΕΠ, εξέλιξη που δείχνει και τη δυναμική τής περεταίρω επέκτασης στις διεθνείς αγορές. Από την άλλη, δεν έχει επεκταθεί σε αρκετές αγορές, όπου μπορεί να κερδίσει θεαματικά έδαφος, καθώς σήμερα η εκεί παρουσία της παραμένει μικρή ή ανύπαρκτη.

Το μέγεθος λοιπόν της οικονομίας μας, σε συνδυασμό με τη νέα στρατηγική εξωστρέφειας των επιχειρήσεων –το προϊόν της επταετούς πολιτικής λιτότητας, που οδήγησε στην περιστολή της εσωτερικής ζήτησης– ερμηνεύουν τις θετικές προβλέψεις για αύξηση των εξαγωγών το 2017, όπου θα καταγράψουν αύξηση κατά 5,3%. Επίσης, καταδεικνύουν τις προοπτικές της σε ένα διεθνές περιβάλλον με θετικές εξελίξεις σε μικρή ή μεγάλη έκταση. Η εισαγωγή της ποσοτικής χαλάρωσης, εξέλιξη που θα βελτιώσει τη ρευστότητα της οικονομίας, μπορεί να βελτιώσει ακόμη περισσότερο το συγκεκριμένο δείκτη.

*Ο Δημήτρης Μάρδας είναι βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Β’ Θεσσαλονίκης, π. Υφ/γός Εξωτερικών

Tweet