Το “FIRE“ βάζει φωτιά στον οικογενειακό προϋπολογισμό

minas peramatzis

του Μηνά Περάματζη*

Όλοι έχουμε ακούσει ιστορίες για το πώς περνούν τις μέρες τους τα “Πλούσια Παιδιά [sic]” της κάθε χώρας ή διαβάσει άρθρα για ταλαντούχος οραματιστές που έγιναν δισεκατομμυριούχοι από τα 20 τους χρόνια με μια εφαρμογή που σχεδίασαν. Εδώ δεν πρόκειται να μιλήσουμε για τίποτα από τα παραπάνω.

Κανείς δε μπορεί να πει με βεβαιότητα αν το κίνημα FIRE (ακρωνύμιο που προέρχεται από τη φράση Financial Independence, Retire Early και η οποία θα μπορούσε ελεύθερα να αποδοθεί «Οικονομική Ελευθερία και Πρόωρη Συνταξιοδότηση») ξεκίνησε από την ανάγκη να ανταποκριθεί κανείς στα νέα δεδομένα που έφερε η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση του 2007 ή από επιλογή. Το σίγουρο είναι πως πρωταρχική αιτία αποτέλεσε η έλλειψη εμπιστοσύνης στην οικονομία μιας γενιάς που βγήκε στην αγορά εργασίας μεσούσης της κρίσης και από τότε αντιμετωπίζει τις προκλήσεις που προκύπτουν από τις ολοένα και λιγότερες ευκαιρίες απασχόλησης, τους χαμηλούς μισθούς και τις απορρυθμισμένες εργασιακές σχέσεις. Είτε μιλάμε για νέους επαγγελματίες που έχουν εξασφαλίσει έναν αρκετά αξιοπρεπή για τα δεδομένα της εποχής μας μισθό, είτε για εργαζόμενους που κυριολεκτικά παλεύουν να τα βγάλουν πέρα με τον βασικό, το ζητούμενο πρακτικά είναι ένα: η οικονομική ελευθερία το συντομότερο δυνατόν.

Η συνταγή είναι απλή: μειώνεις δραματικά τα έξοδα, μεγιστοποιείς τις αποταμιεύσεις και μαζεύεις αρκετά χρήματα ώστε να είσαι σε θέση να ζήσεις το υπόλοιπο της ζωής σου από τα μερίσματα που εισπράττεις. Σίγουρα ακούγεται ελκυστικό. Ίσως και εύκολο μιας και ο καθένας θα μπορούσε να το εφαρμόσει. Μόνο στη θεωρία όμως. Στην πραγματικότητα χρειάζεσαι μια γενναία δόση αυτοπειθαρχίας και εγκράτειας προκειμένου να ζήσεις ένα τρόπο ζωής που μόνο σπαρτιατικός μπορεί να χαρακτηριστεί αφού ενδεχομένως να χρειαστεί να αποταμιεύεις μέχρι και το 80%(!) του ετήσιου εισοδήματός σου. Αποχαιρέτα το αμάξι σου και εκείνο το ποτάκι μετά τη δουλειά και ξεκίνα να συνηθίζεις στην ιδέα πως θα πηγαίνεις παντού με τα πόδια (στην καλύτερη περίπτωση με ποδήλατο) ενώ θα ζεις σαν παίχτης του Survivor τρώγοντας φακόρυζο πέντε φορές την εβδομάδα. Στην ουσία μιλάμε για το εντελώς αντίθετο από το όνειρο των γονιών μας που βασική τους επιδίωξη ήταν να βρουν μια σταθερή δουλειά, να αγοράσουν ένα σπίτι και να συνταξιοδοτηθούν πριν τα 60. Τουναντίον, εδώ η πολυτέλεια θεωρείται αδυναμία και η εργασιακή και ως εκ τούτου οικονομική ασφάλεια αυταπάτη.

Η ιδέα βέβαια δεν είναι καινούργια αλλά τα τελευταία χρόνια ο αριθμός των οπαδών της αυξάνεται εκθετικά και στις τάξεις τους μπορεί να βρεις από νέους προγραμματιστές μέχρι νοσοκόμες και δασκάλους. Κοινό γνώρισμα όλων αυτών αποτελεί η αποφυγή κάθε σπατάλης και η επένδυση των αποταμιεύσεων με απώτερο σκοπό την αυτάρκεια και την οικονομική ελευθερία. Ορκίζονται στη φειδώ, ακολουθούν ευλαβικά τον “κανόνα του 4%” (πρακτικά μιλάμε για τον ετήσιο ρυθμό με τον οποίο ιδανικά μπορεί κανείς να τραβά χρήματα από τους λογαριασμούς του χωρίς να πειράζει τις αποταμιεύσεις του) ενώ πάντα σε ό,τι κάνουν έχουν στο πίσω μέρος του μυαλού τους τον μαγικό “αριθμό ΟΕ” (από το «Οικονομική Ελευθερία») που αποτελεί και το τελικό ποσό που χρειάζονται για να αποσυρθούν από τον εργασιακό βίο. Με άλλα λόγια, η ζωή τους διέπεται από τις εξής μαθηματικές φόρμουλες:
• Αριθμός ΟΕ = Ετήσια Έξοδα / Ασφαλής Ρυθμός Εκταμίευσης
• Χρόνια για τον ΟΕ = (Αριθμός ΟΕ – Παρόν Ποσό Αποταμίευσης) / Ετήσια Αποταμίευση
Για παράδειγμα, με έξοδα γύρω στα €20,000 το χρόνο και με τον κανόνα του 4% που αναφέραμε, θα χρειαστείς να αποταμιεύσεις συνολικά €500,000 για να αποσυρθείς. Για να φτάσεις σε αυτόν τον στόχο και αν τώρα υποθέσουμε ότι έχεις ήδη βάλει στην άκρη €100,000 με ένα ρυθμό της τάξεως περίπου των €15,000 το χρόνο, τότε θα χρειαστείς κοντά στα 27 χρόνια.

Όπως βλέπεις, λοιπόν, δεν είναι καθόλου εύκολο να φτάσεις αυτά τα νούμερα που για τους περισσότερους από εμάς είναι δυσθεώρητα ...ίσως και αποκαρδιωτικά. Οι θυσίες είναι πολλές αφού θα πρέπει να ξεχάσεις πράγματα που σε άλλες εποχές φάνταζαν ως δεδομένα όπως το δικό σου σπίτι, ένα καλό αμάξι ή ακόμα και οι διακοπές. Για κάποιους άλλους όμως είναι απλώς το τίμημα που πρέπει να πληρώσουν προκειμένου να σπάσουν τα δεσμά μιας συμβατικής δουλειάς και ενός παραδοσιακού χώρου εργασίας ώστε να είναι σε θέση να παράγουν προϊόντα και υπηρεσίες που οι ίδιοι επιθυμούν με τον τρόπο και στο χρόνο που θέλουν. Το χρυσόμαλλο δέρας για αυτούς είναι η ελευθερία και όχι η ασφάλεια.

*Ο Μηνάς Περάματζης είναι Οικονομολόγος, MSc

eep logo