Ακόμα και η Αττική είναι νησιωτική περιφέρεια

aigina port

Της Ελένης Σταματάκη*

Οι πολιτικές των μνημονιακών χρόνων, με την υποβάθμιση των υποδομών και των κοινωνικών παροχών, την κατάργηση βασικών υπηρεσιών – όπως ΔΟΥ και ΙΚΑ – και τη συγκέντρωσή τους σε περιφερειακά κέντρα, κατάργησαν την όποια αποκεντρωμένη πολιτική είχαμε καταφέρει να κατακτήσουμε – η οποία ήδη είχε αρχίσει να πλήττεται μετά την ψήφιση του «Καλλικράτη» – και δημιούργησαν περαιτέρω προβλήματα για τη νησιωτικότητα. Για οποιαδήποτε συνδιαλλαγή οι νησιώτες αναγκάζονταν σε κοστοβόρες και χρονοβόρες μετακινήσεις, ενώ και η μείωση των επιδοτήσεων για τις ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες, άφησε πολλά μικρά νησιά χωρίς πλοία το χειμώνα.
Μοναδικό μέτρο για τη νησιωτική πολιτική ήταν το μειωμένο ΦΠΑ, το οποίο δυστυχώς, παρά τις προσπάθειες κυβέρνησης, βουλευτών και τοπικής αυτοδιοίκησης, αναγκαστήκαμε να το καταργήσουμε, σύμφωνα με τις προβλέψεις του 3ου μνημονίου. Ως άμεσο μέτρο για την αντιμετώπιση του κινδύνου της φτώχειας, δόθηκε έκτακτο ειδικό κοινωνικό μέρισμα. Πέραν αυτού όμως, ήδη η κυβέρνηση επεξεργαζόταν μέτρα που θα αντιμετωπίζουν τα εγγενή και χρόνια προβλήματα των νησιωτών.

Η γεωμορφολογική ιδιαιτερότητα της Ελλάδας, αποτελεί μια πρόκληση για τη νησιωτική πολιτική που θα ακολουθήσει η εκάστοτε κυβέρνηση. Το πέλαγος είναι το κυρίαρχο στοιχείο της χώρας μας, με εκατοντάδες νησιά και βραχονησίδες και δεκάδες κατοικημένα νησιά. Ακόμα και η περιφέρεια Αττικής είναι μια νησιωτική Περιφέρεια, με τα νησιά του Αργοσαρωνικού, τα Κύθηρα και τα Αντικύθηρα. Βασική πρόκληση είναι να διασφαλιστεί η ισόρροπη ανάπτυξη της ηπειρωτικής και νησιωτικής Ελλάδας.
Οι μόνιμοι κάτοικοι των νησιών μας αντιμετωπίζουν μια δύσκολη καθημερινότητα, ιδιαίτερα τους χειμερινούς μήνες, οπότε η σύνδεση μεταξύ των νησιών και με την ηπειρωτική χώρα γίνεται δυσκολότερη. Τους θερινούς μήνες, ο πληθυσμός αυξάνεται απότομα με αποτέλεσμα να παρατηρούνται συχνά ελλείψεις σε υποδομές. Αν και ο τουρισμός αποτέλεσε ένα ανάχωμα στην εκπτώχευση των νησιών, ωστόσο οι κάτοικοι των νησιών αντιμετώπισαν οξυμένα προβλήματα σε μεταφορές, στην πρόσβαση στην υγεία, την παιδεία και σε δημόσιες υπηρεσίες, στην πρόσβαση σε πόσιμο νερό ενώ και το περιβάλλον επιβαρύνθηκε.

Δυνατότητα ουσιαστικής αναβάθμισης

Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ αντιμετώπισε για πρώτη φορά ολιστικά το θέμα της νησιωτικότητας, για την εξασφάλιση ισότιμης πρόσβασης σε κοινωνικά, πολιτιστικά αγαθά και υπηρεσίες και το αντιστάθμισμα του μεταφορικού κόστους. Παράλληλα, με τη δημιουργία χρηματοδοτικών εργαλείων και ενός υποστηρικτικού μηχανισμού υλοποίησης έργων, σε συνεργασία με τους κατά τόπους δήμους και την περιφέρεια, δόθηκε δυνατότητα ουσιαστικής αναβάθμισης των υποδομών.
Η θέσπιση του Μεταφορικού Ισοδύναμου, που εφαρμόζεται σε όλα τα νησιά από τις αρχές του 2019, είναι ίσως το σημαντικότερο μέτρο, που αμβλύνει το αίσθημα της απομόνωσης από την ηπειρωτική Ελλάδα και ενισχύει σημαντικά την αναπτυξιακή προοπτική των νησιών. Είναι η πρώτη φορά σε όλη την Ευρώπη που αυτό το μέτρο εφαρμόζεται σε ένα τόσο εκτεταμένο πολυνησιακό σύστημα. Παράλληλα, νομοθετήσαμε τη δυνατότητα του υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής να συνάπτει προγραμματικές συμβάσεις ανάθεσης δημόσιας υπηρεσίας με δήμους με πληθυσμό λιγότερο από 5.000 κατοίκους έως πέντε έτη για την εξυπηρέτηση συγκεκριμένης γραμμής, θέλοντας με αυτόν τον τρόπο να ενθαρρύνουμε τοπικές πρωτοβουλίες δήμων και άλλων φορέων για δρομολόγηση τοπικών γραμμών πλοίων. Ήδη εφαρμόζεται πιλοτικά το μέτρο και για τα καύσιμα και πρόκειται να εφαρμοστεί για όλα τα νησιά το 2020. Διερευνάται επίσης το ενδεχόμενο να εφαρμοστεί το Μεταφορικό Ισοδύναμο για τις αερομεταφορές και σύντομα θα έχουμε θετικές εξελίξεις.

Στήριξη στον τομέα των υποδομών

Στον τομέα των υποδομών, τόσο από την περιφέρεια και τους δήμους όσο και από το υπουργείο Εσωτερικών και το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής έχουν γίνει σημαντικές ενέργειες για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας, τη στήριξη του αθλητισμού και του πολιτισμού, την οδοποιία και τη λιμενοποιία. Το Μάρτιο του 2017, με κοινή πρωτοβουλία του υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης, του υπουργείου Εσωτερικών, του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών και του υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, δημιουργήθηκε ένας ευέλικτος μηχανισμός, στελεχωμένος από εξειδικευμένο και έμπειρο προσωπικό, για τη στήριξη των μικρών νησιωτικών δήμων στο σχεδιασμό, τη χρηματοδότηση, την ολοκληρωμένη τεχνική υποστήριξη και την υλοποίηση έργων. Αυτή η δράση απαντά στις ιδιαίτερες ανάγκες των νησιών και συμβάλλει, χωρίς πρόσθετες δαπάνες ή πρόσθετο διοικητικό βάρος για τους δήμους, στην υποστήριξη και την πληρέστερη αξιοποίηση των αναπτυξιακών δυνατοτήτων τους. Σε συνδυασμό με μια σειρά χρηματοδοτικά εργαλεία, όπως ο Φιλόδημος Ι και ΙΙ, γίνεται εφικτή η υλοποίηση έργων υποδομών για την αντιμετώπιση προβλημάτων της καθημερινότητας αλλά και την ανάπτυξη των νησιών.
Ένα μεγάλο σημαντικό έργο που βρίσκεται σε εξέλιξη, είναι αυτό του υποθαλάσσιου αγωγού που θα τροφοδοτεί με νερό από την ΕΥΔΑΠ την Αίγινα και τη Σαλαμίνα. Έργο το οποίο είχε σχεδιαστεί και είχε «κολλήσει» για αρκετά χρόνια, αλλά σήμερα έχει ολοκληρωθεί ένα σημαντικό μέρος του. Αντιπλημμυρικά έργα, σχολικά κτίρια, αθλητικές εγκαταστάσεις, μονάδες αφαλάτωσης, μονάδες βιολογικού καθαρισμού, ανάδειξη πολιτιστικών χώρων είναι επιγραμματικά τα έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη αυτή την περίοδο στα νησιά του Αργοσαρωνικού.

Βελτιώνεται η ποιότητα ζωής

Με πολλή προσπάθεια και με κεντρικές νομοθετικές πρωτοβουλίες βελτιώνεται η ποιότητα ζωής των κατοίκων της χώρας μας. Με τη μεταρρύθμιση του Συστήματος Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας κατοχυρώθηκε και ενισχύθηκε ο ρόλος των ήδη υφιστάμενων δομών πρωτοβάθμιας περίθαλψης και δημιουργήθηκαν νέες αποκεντρωμένες δομές, οι Τοπικές Μονάδες Υγείας (ΤΟΜΥ), που περιλαμβάνουν οικογενειακούς γιατρούς και παιδιάτρους, νοσηλευτές, επισκέπτες υγείας, κοινωνικούς λειτουργούς. Ιδρύθηκαν νέες μονάδες υγείας και γίνεται συνεχής προσπάθεια για την πλήρη στελέχωση και την αναβάθμιση των περιφερειακών ιατρείων.
Επίσης σημαντικό μέτρο είναι εκείνο που εξασφαλίζει την πρόσβαση των μόνιμων κατοίκων των περιοχών εκτός ψηφιακής τηλεοπτικής κάλυψης στα προγράμματα των ελληνικών τηλεοπτικών σταθμών ελεύθερης λήψης και εθνικής εμβέλειας. στους οικισμούς που απέκτησαν ψηφιακό τηλεοπτικό σήμα περιλαμβάνονται οι οικισμοί των Κυθήρων, των Μεθάνων, της Τροιζήνας, της Ύδρας, της Σαλαμίνας, του Αγκιστρίου, πάρα πολλές περιοχές που, ενώ είναι πάρα πολύ κοντά στην περιφέρεια και στο κέντρο, ήταν απομονωμένες.
Με πολιτικές που λαμβάνουν υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε περιοχής λύνουμε προβλήματα πολλών χρόνων και δίνουμε δυνατότητες ανάπτυξης. Πέρα από τον τουρισμό τους θερινούς μήνες, τα νησιά και ιδιαίτερα τα νησιά του Αργοσαρωνικού έχουν δυνατότητες ανάπτυξης όλο το χρόνο. Υπάρχει πολλή δουλειά που πρέπει να γίνει και υπάρχει ανάγκη να καλλιεργηθεί μια συνολικά διαφορετική κουλτούρα, να ενδυναμωθεί η αποκέντρωση και να αξιοποιηθούν όλες οι δυνατότητες των νησιών.

*Η Ελένη Σταματάκη είναι Βουλεύτρια Α’ Πειραιά του ΣΥΡΙΖΑ

eep logo