Για τη μητέρα

spyridon giorth tis mhteras

του Σπύρου Σπυρίδωνα*

Ο νομπελίστας ποιητής μας Οδυσσέας Ελύτης στη συλλογή "εκ του πλησίον" λέει χαρακτηριστικά:
Κι ένα τέταρτο μητέρας αρκεί για δέκα ζωές, και πάλι κάτι θα περισσέψει που να το ανακράξεις σε στιγμή μεγάλου κινδύνου.

Και αυτό είναι μια αλήθεια που βιώνουμε διαχρονικά όλοι μας, καθώς η μήτηρ, η μητέρα, η μάνα, η μαμά, όπως και αν αποκαλείται σε κάθε εποχή, από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας αποτελεί το πιο σεβαστό και ιερό πρότυπο, του πρώτου κυττάρου κοινωνικής οργάνωσης, της οικογένειας, αλλά και ολόκληρης της κοινωνίας.

Κι αυτό γιατί η μάνα είναι η ακούραστη τροφός που φροντίζει για την ανατροφή και την πνευματική καλλιέργεια του παιδιού της, και την πρόοδό του από την στιγμή της γέννησής του έως το τέλος της ζωής της.

Στην χώρα μας ο εορτασμός της μητέρας είχε πάντα μια θρησκευτική διάσταση και από το 1929 η γιορτή της μητέρας εορταζόταν την ίδια ημέρα με την Υπαπαντή του Κυρίου. Μέρα που η μεγάλη μητέρα – πρότυπο, η Παναγία, εισήλθε με τον Υιό της στην Εκκλησία. Από την δεκαετία του εβδομήντα όμως κυριάρχησε ο αμερικανικός τρόπος εορτασμού και έκτοτε σε κοσμικό τουλάχιστον επίπεδο, εορτάζεται την δεύτερη Κυριακή του Μαΐου. Ο σεβασμός όμως και η αγάπη στο πρόσωπο της μητέρας, είτε ζει ακόμα ανάμεσά μας είτε όχι, δεν είναι κάτι που αισθανόμαστε μια φορά τον χρόνο, αλλά κάτι που βιώνουμε στην καθημερινότητά μας έμπρακτα.

Ο ρόλος της μητέρας στην εποχή μας είναι πολυσήμαντος και πολυδιάστατος, και κάθε ευνομούμενη πολιτεία οφείλει να αντιμετωπίζει τις γυναίκες ως πηγές ζωής, που χαρίζουν προοπτική και μέλλον σε κάθε κοινωνία.

Ένα μέλλον που προδιαγράφεται δυσοίωνο, καθώς απειλείται από την υπογεννητικότητα που πλήττει τις τελευταίες δεκαετίες όχι μόνο την Ευρώπη που γερνάει με ανησυχητικούς ρυθμούς, αλλά και την χώρα μας.
Που αν συνεχίσει με τους ίδιους ρυθμούς τότε οι Έλληνες θα περιοριστούμε στα 8,9 εκατομμύρια μέχρι το 2050 και στα 7,3 εκατομμύρια έως το 2080. Για να ανατρέψουμε αυτή την πορεία και να μην μειωθεί ο πληθυσμός μας, υπάρχει επιτακτική ανάγκη ο δείκτης γεννήσεων να ανέβει στο 2,1 παιδιά ανά ζευγάρι, αντί για 1,6 που είναι σήμερα, και αποτελεί έναν από τους χειρότερους δείκτες γεννήσεων, διεθνώς.

Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στατιστικά στοιχεία ήδη το ένα πέμπτο του πληθυσμού της ΕΕ και το ένα τρίτο περίπου στην Ελλάδα, είναι πάνω από 65 ετών, ενώ ο συνδυασμός της μείωσης των γεννήσεων και του υψηλότερου προσδόκιμου ζωής στις επόμενες δεκαετίες θα έχουν άμεσο αντίκτυπο σε όλη την ΕΕ, καθώς το ποσοστό των εργαζομένων συρρικνώνεται και ο αριθμός των συνταξιούχων διευρύνεται.

Γεγονός που σημαίνει ότι τα άτομα που είναι ενεργά παραγωγικά, αναλαμβάνουν πρόσθετες επιβαρύνσεις για τις κοινωνικές δαπάνες που απαιτούνται για την συντήρηση των μεγαλύτερων σε ηλικία συνανθρώπων μας. Ένα βάρος δυσβάστακτο για τις νέες γενιές και ενδεχομένως αδύνατο να αντιμετωπίσει το πρόβλημα αποτελεσματικά.

Ήδη, οι συντάξεις καταλαμβάνουν ένα μεγάλο μερίδιο των δημόσιων δαπανών, υπερβαίνουν το 10% του Ακαθάριστου Εγχωρίου Προϊόντος κατά μέσο όρο στην Ε.Ε. επηρεάζοντας σημαντικά τις άλλες μορφές κοινωνικών παροχών.
Για την αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος απαιτούνται πολιτικές που να ενθαρρύνουν την δημιουργία οικογένειας και την μητρότητα σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, πολιτικές που αφορούν την εκπαίδευση, την απασχόληση, την υγεία και την έρευνα και καινοτομία. Έτσι μόνο θα διευρυνθεί η ελληνική οικογένεια.
Κι εμείς οι Έλληνες, γνωρίζουμε περισσότερο από κάθε λαό ότι η οικογένεια αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο του ελληνικού και ευρωπαϊκού πολιτισμού,
μια κοιτίδα μύησης στην υπεύθυνη ζωή στην κοινωνία όπου διδάσκονται πανανθρώπινες αξίες όπως η αξιοπρέπεια, η αλληλεγγύη και ο διάλογος ανάμεσα στις νεότερες και μεγαλύτερες γενιές.

Υπάρχει λοιπόν επιτακτική ανάγκη να απαλείψουμε από τους νέους τον φόβο για την ανάληψη οικογενειακών ευθυνών, μέσα από την εξασφάλιση ίσων ευκαιριών εκπαίδευσης, απασχόλησης, δίκαιων αμοιβών και επαγγελματικής εξέλιξης για γυναίκες και άνδρες, καθώς και την δημιουργία και προσβασιμότητα σε δομές, όπως βρεφικοί και παιδικοί σταθμοί, ολοήμερα σχολεία, Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών που θα λειτουργήσουν ως κίνητρα ώστε η δημιουργία οικογένειας και η επαγγελματική απασχόληση να μπορούν να συνδυαστούν αρμονικά.

Έτσι μόνο θα αποφευχθεί η μετανάστευση του πιο πολύτιμου δυναμικού μας: των νέων που ζητούν καλύτερους όρους ζωής και επαγγελματικής αποκατάστασης στο εξωτερικό, δημιουργώντας εκεί την οικογενειακή τους εστία, αποδυναμώνοντας την Ελλάδα όχι μόνο πληθυσμιακά, αλλά και ουσιαστικά, καθώς τα πιο καταρτισμένα, δυνατά μυαλά, εγκαταλείπουν την χώρα μας κατά εκατοντάδες χιλιάδες. Το φαινόμενο του brain drain, αποτελεί μια σύγχρονη μάστιγα για τις οικογένειες και την ελληνική κοινωνία..

Κυρίες και κύριοι
Με την ευκαιρία του εορτασμού της μητέρας, αξίζει να κάνουμε την υπέρβαση θέτοντας ως στόχο την δημιουργία μιας κοινωνίας που θα πάψει να είναι προσανατολισμένη στα υλικά αγαθά, και να διεκδικήσουμε το πιο βασικό αγαθό, το δικαίωμα στην ζωή.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών αφυπνίστηκαν επιτέλους μπροστά απ αυτό που έρχεται και με τη στρατηγική ¨Ευρώπη 2020¨ αντιμετωπίζουν το δημογραφικό πρόβλημα της Ευρώπης μέσα από πολιτικές συνοχής και επενδύσεις ικανές να αντιμετωπίσουν το σύνθετο φαινόμενο της υπογεννητικότητας. Μέσα από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, δίνεται η δυνατότητα πρόσβασης σε ζωτικές υπηρεσίες και στην ανάπτυξη υποδομών υψηλής ποιότητας, ώστε να επιτευχθούν αξιοπρεπή επίπεδα διαβίωσης για όλους τους πολίτες, ενώ παράλληλα παρέχει ευελιξία στα κράτη – μέλη, στις Περιφέρειες και τους Δήμους να ιεραρχήσουν τα ζητήματα και να αναπτύξουν πολιτικές, σύμφωνα με τις δημογραφικές ανάγκες τους, προς όφελος της κοινωνίας.

Στη Χώρα μας χρειάζονται ειδικές πολιτικές για την αντιμετώπιση του δημογραφικού που θα αφορούν τις νέες μητέρες και μια σειρά από μέτρα, στηρίζοντας πολλαπλώς το ζευγάρι και κυρίως την γυναίκα, που θα προβλέπουν σοβαρές φορολογικές ελαφρύνσεις, εφάπαξ βοήθημα για κάθε παιδί που γεννιέται, επαναφορά των επιδομάτων στις τρίτεκνες και πολύτεκνες οικογένειες, εγγυήσεις ότι κανένα παιδί δεν θα μείνει εκτός παιδικού σταθμού, λειτουργία ολοήμερων σχολείων, αύξηση του χρόνου προστασίας από απόλυση των εγκύων γυναικών από 18 μήνες στα 2 χρόνια και πάνω, καθώς και χρηματοδοτούμενα ταχύρρυθμα προγράμματα κατάρτισης για την επανένταξη στην αγορά εργασίας, με λίγα λόγια η πολιτεία να είναι αλληλέγγυα, παρέχοντας την δυνατότητα στους νέους ανθρώπους να ζήσουν και να δημιουργήσουν.

Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι χωρίς την στήριξη της μητέρας και της οικογένειας ο πληθυσμός της χώρας μας θα συρρικνώνεται συνεχώς, θέτοντας σε κίνδυνο την οικονομική ανάπτυξη και την κυριαρχία της.

Παράλληλα όλοι μας μπορούμε να συμβάλουμε στην δημιουργία και διεύρυνση της οικογένειας: η πολιτεία μέσα από οργανωμένες δομές και την εξασφάλιση της απασχόλησης, οι επιχειρηματίες δημιουργώντας ένα καλύτερο και φιλικότερο εργασιακό περιβάλλον για όσους έχουν οικογένεια, και τέλος οι γονείς – και κυρίως οι μητέρες- που βοηθούν τα νέα ζευγάρια να εξισορροπήσουν ανάμεσα στην επαγγελματική και την οικογενειακή τους ζωή, καλύπτοντας τα κενά που η πολιτεία μέχρι σήμερα, δυστυχώς, δεν κατάφερε να καλύψει.

Επιτρέψτε μου όμως να κάνω ιδιαίτερη αναφορά στις ηρωίδες μητέρες: εκείνες που έχουν επιφορτισθεί με το βάρος της μονογονεϊκής οικογένειας και τις μητέρες των Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες που έχουν να αντιμετωπίσουν ακόμα μεγαλύτερες δυσκολίες και διαθέτουν απεριόριστα αποθέματα αγάπης, υπομονής και αξιοπρέπειας σε μια χώρα που δεν στέκεται όπως θα έπρεπε στο πλευρό τους. Αυτές οι μητέρες είναι που θα πρέπει να έχουν την αμέριστη συμπαράστασή μας, ώστε οι ίδιες και τα παιδιά τους να έχουν ίσες ευκαιρίες εκπαίδευσης και απασχόλησης, καθώς και πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες.

Προσωπικά είμαι αισιόδοξος, ότι η χάρη στις Ελληνίδες μητέρες αυτή η χώρα θα γνωρίσει καλύτερες μέρες, γιατί, όπως λέει ο Ανδρέας Κάλβος, η πατρίδα μας, η Ελλάς είναι ηρώων μητέρα και δεν μπορεί παρά να ξεπεράσει την νύκτα που την εσκέπασε.
Κλείνω την ομιλία μου , διαβάζοντας λίγους στίχους από το ποίημα του Γιώργου Μαρτινέλλη με τον τίτλο «Η Μάνα» :

-«Είπαν του ήλιου “γιορτάζει η μάνα”
κι εκείνος βάλθηκε με φως τη γη να ντύνει.
Είπαν της θάλασσας “γιορτάζει η μάνα”
κι αμέσως έγινε η φουρτούνα γαλήνη.
Το ‘μαθαν τα πουλιά, “γιορτάζει η μάνα”
και το τραγούδι τους ξεχείλισε πλημμύρα.
Το ‘μαθαν τα άνθη, “γιορτάζει η μάνα”
και μοσχοβόλησε η πλάση χίλια μύρα.
Τ’ άκουσε η βροχή, αλλά δεν έκλαψε
δάκρυ δεν κάνει να κυλήσει αυτή τη μέρα.
Τ’ άκουσε ο ουρανός κι άνοιξε διάπλατα
πείτε ευχές, μύριες ευχές για τη μητέρα»

Χρόνια πολλά σε όλες τις μητέρες του κόσμου !!!

*Ομιλία στην εκδήλωση που διοργάνωσε στον Πειραιά ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Γυναικών Μάνης με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Μητέρας στις 12 Μαΐου  

eep logo