του Στέλιου Μανουσάκη*
Οι στρατηγικοί στόχοι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Ε.Ε.) για Ενιαίο Χώρο, σύμφωνα με τις διακηρύξεις των Συνθηκών και Συνόδων Κορυφής, συνεχώς διολισθαίνουν σε άνισες και δυσμενείς πολιτικές για τις απομονωμένες και μειονεκτικές περιοχές, όπως για την Ελλάδα, είναι κυρίως οι νησιωτικές πολιτικές. Ο ενιαίος πολιτικός και οικονομικός χώρος αποδυναμώνεται, αποστερώντας από τις νησιωτικές περιοχές τις ευκαιρίες για ισόρροπη ανάπτυξη και κοινωνική συμμετοχή με ίδιους όρους των πολιτών τους.
Οι νησιωτικές πολιτικές κατακτήθηκαν μέσα από σκληρές προσπάθειες τις δεκαετίες του ’80 και του ’90, αρχής γενομένης από τα πορίσματα της Συνόδου Κορυφής της Ρόδου το 1988 και τις πολιτικές διακηρύξεις του Ανδρέα Παπανδρέου, οι οποίες διαμορφώθηκαν από όλες και κυρίως τις πολυνησιακές χώρες, όπως η Ελλάδα, η Σουηδία κ.α. Με βάση το άρθρο 174 της Συνθήκης της Λισσαβόνας, την Ερμηνευτική Δήλωση 30 του άρθρου 158 της Συνθήκης του ‘Άμστερνταμ, αλλά και το άρθρο 106 παρ. 1 του Συντάγματός μας, διαμορφώθηκαν Αρχές για τις λεγόμενες νησιωτικές περιοχές και συγκεκριμένες πολιτικές για μια κοινωνία ισοδύναμων ευκαιριών.
Δυστυχώς οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές των χωρών υψηλών εισοδημάτων σε συνδυασμό με την αδιαφορία των τελευταίων ελληνικών κυβερνήσεων οδήγησαν σε συνεχείς υποχωρήσεις από τους βασικούς στόχους των πολιτικών νησιωτικότητας. Κορυφή δε του παγόβουνου υπήρξε η δουλικότητα για την επιβολή ΦΠΑ στις νησιωτικές περιοχές ίσου με εκείνου των αστικών – ηπειρωτικών περιοχών. Και μόνο το γεγονός, ότι για πέντε νησιά του Ανατολικού Αιγαίου με τη δικαιολογία του μεταναστευτικού ρεύματος δεχθήκαμε προσωρινή αναστολή του μέτρου, δείχνει ότι εγκαταλείψαμε τα θέματα αρχών των νησιωτικών πολιτικών και προσδεθήκαμε στις ευκαιριακές πολιτικές και τακτικιστικούς ελιγμούς.
Οι πολίτες που ζουν στα νησιά και τις θαλάσσιες περιοχές δεν πρόκειται να αποδεχθούν κανένα μέτρο περαιτέρω απομόνωσης του οικονομικού και κοινωνικού τους χώρου.
Για όλα τα θέματα, που εμπεριέχουν οι πολιτικές αυτές: την εργασία, τις μεταφορές, την υγεία, την ενέργεια, το περιβάλλον, τις θάλασσες, την ασφάλεια, τις επικοινωνίες και μέσω οικονομικών και φορολογικών πολιτικών για το δικαίωμα στην αειφόρο και ισόρροπη διαχείριση της νησιωτικής οικονομίας.
Αποτέλεσμα τις πολιτικής αυτής είναι ότι η κυβέρνηση αδυνατεί να εξασφαλίσει στου πολίτες των νησιών μας τακτική φθηνή και ασφαλή ναυσιπλοΐα όπως είναι αναγκαίο και απαιτείται σε μια πολυνησιακή χωρά. Η κυβερνητική πολιτική όλα αυτά τα χρόνια δεν μπόρεσε να μάθει από τον τρόπο που π.χ. η Ισπανία ανέπτυξε τα δικά της νησιά τα οποία επωφεληθήκαν των ευρωπαϊκών πόρων και δημιούργησαν μεγάλες υποδομές αλλά και σταθερές αεροπορικές και ατμοπλοϊκές συνδέσεις με τις μεγάλες πόλεις της ενδοχώρας τους.
Είναι αυτονόητο να επισημάνω ότι στις συνθήκες διαρκούς οικονομικής κρίσης που βρίσκεται η χώρα, τα προβλήματα αυτά έχουν οξυνθεί περαιτέρω αφού οι ανάγκες μετακίνησης επιβάλουν στον ήδη βεβαρημένο οικογενειακό προϋπολογισμό αυξημένες δαπάνες. Στις περιπτώσεις δε που αυτές οι ανάγκες μετακίνησης συνδυάζονται με την απονομή δικαιοσύνης, τα έξοδα εκτοξεύονται από την αδυναμία απευθείας σύνδεσης των νησιών μεταξύ τους όπως π.χ. την ανάγκη παραμονής και διανυκτέρευσης σε άλλο νησί.
Είναι αναγκαίο όμως να βρεθούν λύσεις και αυτό μπορεί να γίνει μόνο με την συνεργασία των νησιωτικών αρχών, της περιφέρειας, αλλά και των επιχειρηματιών που δραστηριοποιούνται στις θαλάσσιες μεταφορές και όλοι μαζί να επεξεργαστούν τις βέλτιστες λύσεις από αυτές που διαχρονικά παρουσιάζουν τα Πανεπιστήμια. Ο συνδυασμός αυτών με τις δυνατότητες που δίνουν οι νέες τεχνολογίες μπορούν να δώσουν λύσεις στα προβλήματα που υπάρχουν.
* Ο Στέλιος Μανουσάκης είναι Δικηγόρος, Διαμεσολαβητής τ. Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιά,
Υποψήφιος Βουλευτής Α’ Πειραιά του Κινήματος Αλλαγής
