Μεσόγειος Θάλασσα: προς Περιοχή Ελέγχου των Εκπομπών (ΠΕΕ)

europe sea flag

Του Κωνσταντίνου Χλωμούδη

Όλα δείχνουν ότι επιτέλους και η Μεσόγειος Θάλασσα θα γίνει σύντομα Περιοχή Ελέγχου των Εκπομπών (ΠΕΕ), από ότι φαίνεται εδώ από τις προθέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υπό τη νέα σύνθεση και ηγεσία της.

Σε σχετική ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με την οποία χαιρετίζει την χρήση του νέου καυσίμου 0,5% σε θείο στη ναυτιλία από την 1η Ιανουαρίου του νέου έτους, αναφέρεται στο γεγονός ότι "η ΕΕ εργάζεται επίσης στο πλαίσιο της Σύμβασης της Βαρκελώνης, ώστε ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (ΔΝΟ) να καθορίσει ενδεχομένως στο μέλλον Περιοχές Ελέγχου των Εκπομπών (ΠΕΕ) και σε άλλα ύδατα της ΕΕ, όπως στη Μεσόγειο Θάλασσα"…

Η απόφαση αυτή σημαίνει ότι στην Μεσόγειο Θάλασσα όπως και στις άλλες ΠΕΕ (Βαλτική, Βόρειο θάλασσα, κ.λ.π.) τα πλοία θα χρησιμοποιούν καύσιμο με περιεκτικότητα σε θείο 0,1%, από 0,5% που ισχύει από 1/1/2020 σε όλο τον πλανήτη…

Αναφερόμαστε δηλαδή για ορισμένα πολύ εύθραυστα οικοσυστήματα, όπως η Βαλτική και η Βόρεια Θάλασσα, τα οποία ορίζονται ως περιοχές ελέγχου των εκπομπών οξειδίων του θείου (Sulphur Oxides Emissions Control Areas, SECAs), η μέγιστη περιεκτικότητα σε θείο μειώθηκε στο 0,10% ήδη από το 2015. Αυτά τα αυστηρότερα όρια για το θείο περισσότερες από τις μισές συγκεντρώσεις διοξειδίου του θείου γύρω από τις SECAs, προσφέροντας οφέλη για την υγεία στους ανθρώπους στις παράκτιες περιοχές και τους λιμένες, ενώ οι συνολικές οικονομικές επιπτώσεις στον τομέα παρέμειναν ελάχιστες. Η πρωτοβουλία να γίνει ΠΕΕ και η Μεσόγειος Θάλασσα, έχει ξεκινήσει σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες από κράτη-μέλη της Ε.Ε. με ισχυρή επιρροή στα κέντρα λήψης αποφάσεων των Βρυξελλών με ταυτόχρονη όμως άμεση εμπλοκή με τα γεωστρατηγικής σημασίας συμφέροντα στη Μεσόγειο.

Ποια θα είναι η διπλωματική και πολιτική στάση της χώρας μας στη περίπτωση αυτή; Θα συνεχίσει Κυβέρνηση και σχετικό Υπουργείο να κινούνται στο παρασκήνιο που τους επιτρέπει η καλά δομημένη, αλλά σίγουρα επί του συγκεκριμένου αναποτελεσματική, ομάδα συμφερόντων;

Θα συνεχίσει να ξοδεύει άσκοπα διπλωματικό κεφάλαιο σε μια παρακμιακής προοπτικής συμμαχία, με την Κύπρο και τη Μάλτα, για μια μάχη χαρακωμάτων υποστήριξης συμφερόντων, συγκεκριμένης κατηγορίας απόψεων και όχι αυτής των συμφερόντων της κοινωνίας των εθνών (ειδική αναφορά στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό, ΙΜΟ) για την υποστήριξη του πλανήτη στην αντιμετώπιση του προβλήματος της κλιματικής αλλαγής;

Θα συνεχίσει η πολιτική ηγεσία της χώρας, αλλά εν πολλοίς και το σύνολο των πολιτικών φορέων να καμώνονται ότι είναι θέματα υψηλής εξειδίκευσης που θα τα διαχειρίζονται, αποκλειστικά, οι γνωστοί πλέον και “ανελαστικοί” μηχανισμοί έκφρασης των συγκεκριμένων απόψεων, εκπροσωπώντας τη χώρας μας στον ΙΜΟ;

Η ένοχη σιωπή, πολλών που γνωρίζουν, δεν μπορεί να συνεχιστεί άλλο. Τεχνοκράτες, διπλωμάτες, πανεπιστημιακοί και μέσα ενημέρωσης θα υποχρεωθούν πλέον να πάρουν θέση απέναντι στην οργανωμένη σιωπή, επί του θέματος και να αντιμετωπίσουμε την, για μια ακόμα φορά, επερχόμενη διπλωματική απομόνωση της χώρας, στο συγκεκριμένο θέμα και οικονομικό τομέα…

Όταν μάλιστα είναι πλέον εμφανές ότι χώρες όπως η Γαλλία, με την υποστήριξη της Ιταλίας και της Ισπανίας, μπορούν και φαίνεται ότι θα σφραγίσουν τις εξελίξεις.
Είναι ώρα για όλους να επαναπροσδιορίσουμε τις πολιτικές της χώρας, τακτικές και στρατηγικές, στο χώρο της θαλάσσιας οικονομίας και της κλιματικής αλλαγής.
Πολλοί θα αναπτύξουν την εύκολη, αν και εν πολλοίς λαϊκίστικη, επιχειρηματολογία για το υψηλό κόστος μιας σχετικής επιλογής, στις θαλάσσιες μεταφορές και ιδιαιτέρως για νησιωτικές χώρες όπως η Ελλάδα, με δυσμενείς επιπτώσεις ιδιαιτέρως στις τιμές των ναύλων από και προς τα νησιά μας…

Να υπενθυμίσουμε ότι υπάρχουν πολλές πολιτικές υποστήριξης των νησιωτικών μας μεταφορών που μπορούμε να κάνουμε χρήση τους και δεν ασχολούμαστε με αυτές προστατεύοντας την ακτοπλοΐα αλλά και το περιβάλλον. Θάλασσας και αέρα.

Σημειώνουμε ότι στόχος της ΕΕ είναι και παραμένει όλο και περισσότερα φορτία να μετακινηθούν από τη στεριά στη θάλασσα καθώς η ναυτιλία είναι ο πιο φιλικός προς το περιβάλλον τρόπος μεταφοράς.

Συνεπώς μέσα στα πλαίσια αυτής της πολιτικής μπορούν να αναζητηθούν τρόποι και μέθοδοι ενίσχυσης της ελληνικής και όχι μόνον, Ναυτιλίας Μικρών Αποστάσεων.

Η Ευρώπη έχει ήδη δώσει δείγματα του σχεδιασμού της για τις μεταφορές με την Λευκή Βίβλο επ’αυτού, του 2011 για τους στόχους μέχρι το 2050 και με τους εννέα διαδρόμους μεταφορών του Ευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών…

Οι θαλάσσιες μεταφορές έχουν άμεσο αντίκτυπο στην ποιότητα του αέρα σε πολλές ευρωπαϊκές παράκτιες πόλεις. Τα καυσαέρια από τα πλοία αποτελούν σημαντική πηγή ατμοσφαιρικής ρύπανσης, συμπεριλαμβανομένων των εκπομπών οξειδίων του θείου που προκύπτουν από την καύση πετρελαίου. Τα οξείδια του θείου είναι επιβλαβή για το αναπνευστικό σύστημα του ανθρώπου και δυσχεραίνουν την αναπνοή.

Τα πλοία χρησιμοποιούν παραδοσιακά πετρέλαια εξωτερικής καύσης για την πρόωση, τα οποία μπορεί να έχουν περιεκτικότητα σε θείο έως και 3,50 %. Συγκριτικά, η περιεκτικότητα σε θείο των καυσίμων που χρησιμοποιούν τα φορτηγά οχήματα ή τα επιβατικά αυτοκίνητα δεν πρέπει να υπερβαίνει το 0,001 %. Η οδηγία για το θείο του 2012, η οποία αναθεωρήθηκε το 2016, είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση των εκπομπών SOx, με τον καθορισμό μέγιστων επιπέδων περιεκτικότητας σε θείο για τα καύσιμα των πλοίων, και ενσωμάτωσε στο δίκαιο της ΕΕ, τόσο εντός περιοχών που προστατεύονται σε περιφερειακό επίπεδο όσο και εκτός αυτών, νέα πρότυπα που καθόρισε ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός.