Του Δημήτρη Καπράνου
Είδα προχθές, στο Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά, στο φουαγιέ, μια συγκλονιστική παράσταση. Πρόκειται για «Το ψωμί της Νινευί», των Αντώνη και Κωνσταντίνου Κούφαλη. Είναι ένας δυνατός διάλογος μεταξύ δυο προσφύγων από το Ιράκ, της Νουρ και του Σαμίρ, ο οποίος αναπτύσσεται στην αίθουσα ενός πολιτιστικού κέντρου του Μονάχου, στην οποία οι πρόσφυγες περιμένουν μια επιτροπή ειδικών, που θα αποφασίσει για την παροχή ασύλου και παραμονής τους στη Γερμανία.
Σε σκηνοθεσία του Δημήτρη Μυλωνά, σε έναν χώρο υποβλητικό, ψηλοτάβανο, με τους παλαιούς, βαρείς, πολυελαίους, που θυμίζει πολύ τον "δυτικό πολιτισμό", η Λήδα Πρωτοψάλτη και ο Σταύρος Ζαλμάς απέδωσαν εξαιρετικά δυο δύσκολους ρόλους. Επιτρέψτε μου να ομολογήσω ότι η παράσταση άλλαξε μέσα μου πολλά, γύρω από το προσφυγικό ζήτημα. Δεν λέω ότι έφυγαν από μέσα μου όλα τα "ναι μεν, αλλά".
Έφυγαν, όμως, πολλά. Ήταν ασφυκτικό σφυροκόπημα, ο πολύ καλά δουλεμένος διάλογος, σκαλισμένος λέξη-λέξη, προσεγμένος, τραχύς και διεισδυτικός. Υπήρξαν στιγμές που το στομάχι μου ανέβηκε στον εγκέφαλο και σκέφτηκα να φύγω τρέχοντας από την αίθουσα, μην αντέχοντας τόσο πόνο. Αν δεν ντρεπόμουν τον σκηνοθέτη, που καθόταν δίπλα μου και τον Κώστα Τσόκλη, που καθόταν απέναντί μου, θα είχα φύγει και θα είχα κατέβει την αυτοκρατορική σκάλα του θεάτρου κουτρουβαλώντας!
Ιδιαίτερα τη στιγμή που η Νουρ μαθαίνει από τον Σαμίρ τον τρόπο με τον οποίο οι παράφρονες του ISIS βίασαν μέχρι θανάτου την δεκάχρονη εγγονή της και αρχίζει τον παραληρηματικό θρήνο, ο πόνος ήταν αβάσταχτος!
Και, τώρα που έχω ηρεμήσει, πιστεύω ότι εκείνος ο πόνος, που με έκανε να δαγκώνω τα δάχτυλά μου για να μην ξεσπάσω σε λυγμούς, ήταν ευεργετικός. Δεν σας κρύβω ότι δεν έχω ακόμη πεισθεί για το αν το «Προσφυγικό» είναι συνέπεια ή σχέδιο. Το ψωμί, όμως, της Νινευί, μου έδωσε να (ξανα) θυμηθώ τις σκηνές του πολέμου που είδα στη Βηρυτό, στο Ιράκ, στη Βοσνία, στην Κύπρο, ως απεσταλμένος, τότε, δημοσιογράφος.
Κι όταν γύρισα σπίτι, έσφιγγα τόσο δυνατά στην αγκαλιά μου την εγγονή μου, μέχρι που την έκανα να διαμαρτυρηθεί. «Παππού, θα με σκάσεις»! μου είπε και τότε μόνο ανέπνευσα...
