The Cambridge Grammar of Medieval and Early Modern Greek

laskaridi parousiash medieval

Παρουσίαση του τετράτομου έργου του εκδοτικού οίκου Cambridge University Press

Ένα μνημειώδες έργο για τις νεοελληνικές σπουδές, καρπός πολυετούς ερευνητικής εργασίας, παρουσιάστηκε την Παρασκευή 7 Ιουνίου στο Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη. Πρόκειται για το τετράτομο Cambridge Grammar of Medieval and Early Modern Greek, έργο μοναδικό στο είδος του, το οποίο προσφέρει την πρώτη πλήρη περιγραφή της δημώδους ελληνικής γλώσσας κατά τη Μεσαιωνική και Πρώιμη Νεοελληνική περίοδο (περ. 1100-περ. 1700). Επιτελείο ειδικών επιστημόνων, αποτελούμενο από τους David Holton, Geoffrey Horrocks, Marjolijne Janssen, Τίνα Λεντάρη, Ιώ Μανωλέσσου και Νότη Τουφεξή, ανέλαβε την εκπόνηση του έργου, στο πλαίσιο μείζονος ερευνητικού προγράμματος στο Πανεπιστήμιο του Cambridge.

Στην κατάμεστη αίθουσα της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη, παρουσία πλήθους εκπροσώπων του ακαδημαϊκού και σπουδαστικού χώρου, το έργο παρουσιάστηκε στο ελληνικό κοινό από προσκεκλημένους επιστήμονες και μέρος της συγγραφικής ομάδας. Τη βραδιά άνοιξε με χαιρετισμό του ο Πάνος Λασκαρίδης, Πρόεδρος του Ιδρύματος Λασκαρίδη, το οποίο αγκάλιασε με ιδιαίτερη χαρά την εκδήλωση.

Ο Διονύσης Καψάλης, Διευθυντής του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης, συντονιστής της εκδήλωσης, αναφέρθηκε ειδικά στο σημαντικό έργο του διακεκριμένου νεοελληνιστή David Holton, πριν δώσει τον λόγο για την παρουσίαση στη Δέσποινα Χειλά-Μαρκοπούλου, Ομότιμη Καθηγήτρια Γλωσσολογίας, και στον Στέφανο Κακλαμάνη, Καθηγητή Νεοελληνικής Φιλολογίας, από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Ξεκινώντας, η κ. Χειλά-Μαρκοπούλου παρουσίασε συνοπτικά το περιεχόμενο και τη δομή της Γραμματικής. Με περισσότερη έμφαση στη γλωσσολογική σκοπιά, εξήρε τη συμβολή του έργου στη σχετική έρευνα, δίνοντας χαρακτηριστικά παραδείγματα. Τόνισε επίσης τις νέες προοπτικές που ανοίγονται σε πολλαπλούς επιστημονικούς τομείς.
Στη συνέχεια, ο κ. Κακλαμάνης ανέδειξε τη σημασία της Γραμματικής από φιλολογική σκοπιά. Μετά από μια σύντομη αναδρομή στο προγενέστερο ερευνητικό υπόβαθρο, τόνισε τη σημασία των εξελίξεων του 21ου αιώνα (ερευνητικές εργασίες, εκδόσεις κειμένων αλλά και υλικοτεχνικές υποδομές), που κατέστησαν δυνατή την υλοποίηση του νέου πονήματος. Ως βασικές αρετές του έργου ανέδειξε τις συστηματικές αναφορές στις γραπτές πηγές από μεγάλο χρονολογικό και γεωγραφικό εύρος, με χαρακτηριστικά παραδείγματα για τη συλλογή και διασταύρωση των δεδομένων.

Κατόπιν ο λόγος πέρασε στα μέλη της συγγραφικής ομάδας.
Πρώτος ο David Holton, Ομότιμος Καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου του Cambridge, ευχαρίστησε όλους τους συντελεστές της έκδοσης και της εκδήλωσης, και αναφέρθηκε σύντομα στο σκεπτικό και τις βασικές αρχές που υιοθετήθηκαν για τη σύνταξη της Γραμματικής. Εξήγησε την επιλογή των συμβατικών χρονολογικών ορίων, καθώς και τον τρόπο αντιμετώπισης των γραπτών πηγών, ενώ ανήγγειλε και την ηλεκτρονική έκδοση του έργου που αναμένεται σύντομα.
Η Ιώ Μανωλέσσου, Ερευνήτρια Α΄ βαθμίδας στο Κέντρο Ερεύνης Νεοελληνικών Διαλέκτων και Ιδιωμάτων της Ακαδημίας Αθηνών, αναφέρθηκε συμπληρωματικά στη μεθοδολογία και το σκεπτικό της Γραμματικής, τονίζοντας ιδιαίτερα τη σημασία συνεργασίας των κλάδων της φιλολογίας και της γλωσσολογίας.
Η Τίνα Λεντάρη, Επίκουρη Καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, αναφέρθηκε στις ποικίλες προκλήσεις που παρουσίασε το προς αξιοποίηση γλωσσικό υλικό, ενώ εξήρε το πάθος και την αγαστή συνεργασία σε όλα τα στάδια των μελών της συγγραφικής ομάδας, που προσκόμισαν ο καθένας την εξειδίκευση και την εμπειρία του.
Τέλος, η Marjolijne Janssen, ερευνήτρια από την Ολλανδία, αναφέρθηκε γλαφυρά στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της μεσαιωνικής και πρώιμης νεοελληνικής γλώσσας, με ενδεικτικά παραδείγματα πολυτυπίας από ποικίλες περιοχές και εποχές.

Ακολούθησαν ερωτήσεις και συζήτηση υπό τον συντονισμό του Διονύση Καψάλη, όπου αναδείχτηκε χαρακτηριστικά ο ενθουσιασμός με τον οποίο υποδέχεται το ερευνητικό αλλά και ευρύτερο κοινό το μοναδικό αυτό έργο.