Θ. Πάλλης : Παραχωρήσεις με όρους

Ποιες είναι οι βασικές αρχές λιμενικής πολιτικής με τις οποίες θα κινηθεί η κυβέρνηση το επόμενο διάστημα με δεδομένη την οικονομική συγκυρία που βρίσκεται η χώρα;

Αντιλαμβανόμαστε τις προοπτικές των λιμένων ως υποδομών, αλλά και ως αναπτυξιακής βιομηχανίας. Στην βάση αυτή επικεντρώνουμε στην δημιουργία λιμενικής πολιτικής που στοχεύει στην δημιουργία των προϋποθέσεων για να συμβάλλουν οι λιμένες στην πολυπόθητη

και αναγκαία ανάπτυξη.

Οι μεγαλύτεροι λιμένες της χώρας –  όπως ο ΟΛΘ - λειτουργούν σε ένα ιδιαίτερα δυναμικό και περίπλοκο περιβάλλον. Οι διεθνείς απαιτήσεις για την καλύτερη εξυπηρέτηση και προσέλκυση

πλοίων μεταβάλλονται ταχύτατα.

Υπό αυτές τις συνθήκες, η σημαντική μεταρρύθμιση που πραγματοποιήθηκε πριν από περίπου 10 χρόνια πρέπει να επικαιροποιηθεί, συμπεριλαμβάνοντας τον επανασχεδιασμό του ελληνικού λιμενικού συστήματος. Οι διεθνείς ελληνικοί λιμένες θα πρέπει να διεκδικήσουν τον ηγετικό ρόλο στην περιοχή της νότιο-Ανατολικής Μεσογείου που τους αναλογεί, βασισμένοι

στο δίπολο «ισχυρή δημόσια λιμενική αρχή – ανταγωνιστική παροχή λιμενικών υπηρεσιών από ανταγωνιστικούς παρόχους». Οι μικρότεροι λιμένες πρέπει να οργανωθούν με τρόπο, και μέγεθος, που επιτρέπει να συμβάλλουν στην ισόρροπη ανάπτυξη των περιφερειών της

χώρας μας.

Μιλάτε για μια εθνική λιμενική στρατηγική…

Σήμερα η διαμόρφωση και η εφαρμογή μιας νέας «Εθνικής Λιμενικής Στρατηγικής» είναι θέματα άμεσης προτεραιότητας.

Στόχος μας η δημιουργία οργανωτικών μοντέλων που αυξάνουν την ικανότητα και την ευελιξία των λιμένων να προσαρμόζονται άμεσα στις σύγχρονες απαιτήσεις των θαλάσσιων μεταφορών. Η επίτευξη συνεργιών μεταξύ των ελληνικών λιμένων και η εξειδίκευση προωθούνται με σκοπό την αύξηση της διαπραγματευτικής δύναμης σε σχέση με τους χρήστες και κατ’ επέκταση της εμπορικής τους κίνησης.

Η διεθνής εμπειρία θα χρησιμοποιηθεί προς αυτή τη κατεύθυνση, αν και η a priori υιοθέτηση μοντέλων που χρησιμοποιούν λιμένες της αλλοδαπής δεν ενδείκνυται.

Παράλληλος στόχος είναι η μείωση της γραφειοκρατίας, μέσω της απλοποίησης του εποπτικού ρόλου του κράτους, ώστε να διευκολυνθεί η ανάπτυξη των λιμένων της χώρας. Δεν υποτιμούμε βέβαια το γεγονός ότι οι λιμένες επιτελούν και κοινωνικό έργο για την σύνδεση των νησιών με την ηπειρωτική Ελλάδα. Σε αυτό το πλαίσιο ιδιαίτερη σημασία και ευαισθησία θα δοθεί στους μικρούς επιβατηγούς λιμένες της χώρας.

Υπάρχει η γενική εντύπωση ότι η Ελλάδα δεν έχει αξιοποιήσει μέχρι σήμερα όσο θα μπορούσε τα λιμάνια της για να ενισχύσει την αναπτυξιακή διαδικασία και τη μεγέθυνση της οικονομίας. Ισχύει κάτι τέτοιο;

Υπάρχουν πολλά παραδείγματα λιμένων που έχουν συμβάλει καθοριστικά στην αναπτυξιακή προοπτική των πόλεων στις οποίες φιλοξενούνται και της χώρας.

Ωστόσο, είναι ευρέως αποδεκτό ότι τα περιθώρια βελτίωσης είναι μεγάλα και επιβάλλεται να γίνουν τομές αν θέλουμε οι λιμένες να διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στην αναπτυξιακή πορεία της Ελλάδας. Με βάση την γεωγραφική θέση της χώρας, μπορούμε να δημιουργήσουμε

πολλαπλασιαστικά οφέλη καθιστώντας τις εκφράσεις «πύλη των Βαλκανίων», «πύλη της Ευρώπης» ακριβείς. Όσο αυτά τα οφέλη δεν είναι προφανή στον μέσο πολίτη, και οι διαμαρτυρίες των χρηστών για την ποιότητα των υποδομών και των υπηρεσιών παραμένουν, τα περιθώρια βελτίωσης είναι μεγάλα.

Ποιες είναι οι μέχρι σήμερα εμπειρίες από την παραχώρηση μέρους του Σταθμού Εμπορευματοκιβωτίων του λιμανιού του Πειραιά στην κινεζική Cosco;

Η παραχώρηση του ΣΕΜΠΟ του Πειραιά έχει φέρει ιδιαίτερα θετικά αποτελέσματα, συμβάλλοντας στην βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του λιμανιού, στην ανάπτυξη του θαλάσσιου εμπορίου. Αφενός κινητοποίησε παραγωγικές δυνάμεις, αφετέρου δημιούργησε ένα καθεστώς που προσφέρει επιλογές στον χρήστη που θέλει να χρησιμοποιήσει το λιμάνι,

προσφέροντας την απόκτηση εμπειρίας για ανάλογες παραχωρήσεις στο μέλλον.

Σε πολλές περιπτώσεις υπάρχει μια αρνητική προδιάθεση απέναντι στις παραχωρήσεις

χωρίς να εξετάζονται οι πραγματικές επιπτώσεις – για παράδειγμα λίγη σημασία έχει δοθεί

σήμερα στο ότι η παραγωγικότητα του ΣΕΜΠΟ έχει αυξηθεί κατακόρυφα, ότι έχει εξοπλιστεί με

νέους γερανούς τελευταίας τεχνολογίας – χωρίς οι δημόσιες δαπάνες να επιβαρύνονται

με σχετικό κόστος- καθώς και το ότι η αντίδραση του ΣΕΜΠΟ στην πρόσφατη οικονομική κρίση ήταν πάρα πολύ καλή.

Σε κάθε περίπτωση τα θέματα των παραχωρήσεων θα πρέπει να εξετάζονται κατά περίπτωση και να δίνεται μεγάλη σημασία στους όρους με τους οποίους αυτές γίνονται – ώστε να αποφευχθούν συγκεκριμένα λάθη που έγιναν στην συγκεκριμένη παραχώρηση - και στα

κέρδη που προκύπτουν.

Υπάρχουν σκέψεις για επέκταση των παραχωρήσεων λιμενικών εργασιών σε ιδιώτες και σε άλλα μεγάλα ή μικρότερα λιμάνια της χώρας;

Τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο το μοντέλο των παραχωρήσεων λιμενικών εργασιών έχει επικρατήσει. Σε αυτό το μοντέλο οφείλεται, σε μεγάλο βαθμό η αυξημένη

ανταγωνιστικότητα ορισμένων λιμανιών.

Το μοντέλο αυτό θα πρέπει να υιοθετηθεί και από τους ελληνικούς λιμένες δίνοντας όμως έμφαση στις ιδιαίτερες τοπικές συνθήκες και ανάγκες ώστε να κριθεί πετυχημένο.

Σήμερα σε πολλές περιπτώσεις, οι ναυτιλιακές εταιρίες, συμπεριλαμβανομένων των εταιριών

κρουαζιέρας, δεν επιλέγουν λιμένα αλλά τερματικό σταθμό ή πάροχο λιμενικών υπηρεσιών για την εξυπηρέτηση των πλοίων τους. Οι ελληνικοί λιμένες πρέπει ακολουθήσουν τις εξελίξεις και να προσαρμοστούν στο νέο περιβάλλον αποκτώντας ανάλογη δυναμική. Σε πολλές περιπτώσεις επικαλούμαστε την ανάπτυξη, αλλά στην περίπτωση των λιμένων ανάπτυξη χωρίς μεταρρυθμίσεις που επιτρέπουν την συνύπαρξη του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα δεν

μπορεί να υπάρξει. Θεσμικός ρόλος της πολιτείας, και των διαχειριστικών φορέων των λιμένων είναι να επιδιώκει πάντα την μεγιστοποίηση των ωφελειών και την εξάλειψη των όποιων αρνητικών επιπτώσεων, από την λειτουργία κάθε λιμένα, με σεβασμό – μέσω του ρυθμιστικού ρόλου - στην προάσπιση του δημόσιου συμφέροντος. Και προς αυτή τη κατεύθυνση θα κινηθούμε.

*Από το Port.thess που κυκλοφορεί

Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αιγαίου Θάνος Πάλλης έχει επιλεγεί για  τη θέση του γενικού γραμματέα λιμένων και λιμενικής πολιτικής. Πρόκειται για έναν έμπειρο περί τα λιμενικά παράγοντα, ο οποίος μιλώντας στην «Port.thess» δίνει ένα πρώτο δείγμα των προθέσεών του για την πολιτική που πρέπει να ακολουθήσει η κυβέρνηση στο πεδίο των λιμένων.