Του Λεωνίδα Κουτρουμάνου
Μπορεί κάποιος να καταδικασθεί και να εκτίσει και την ποινή του πριν δικαστεί, πριν συναντήσει τον φυσικό του Δικαστή; Η απάντηση, στην σημερινή Ελλάδα είναι απολύτως καταφατική.
Πριν περίπου 3 μήνες μου ζητήθηκε να υπερασπιστώ, στο στάδιο της ανάκρισης μία κατηγορούμενη εκ των συλληφθέντων για την φερόμενη υπόθεση εγκληματικής οργάνωσης και λαθρεμπορίας χρυσού με πρωταγωνιστή τον ιδιοκτήτη γνωστής αλυσίδας ενεχυροδανειστηρίων. Η εντολέας μου, υπάλληλος σε ένα από τα καταστήματα – ενεχυροδανειστήρια κατηγορούταν μαζί με ακόμα 80 ανθρώπους. Συνελήφθη στα τέλη Νοεμβρίου του 2018 και αφέθηκε ελεύθερη χωρίς πειρασμούς την 1-12-2018.
Αυτό όμως που βίωσε και μαζί της βίωσα και εγώ τις ημέρες που κρατούταν είναι ακριβώς το ζητούμενο. Ιδίως οι δύο ημέρες που προσήχθη από το Τμήμα Κράτησης στα δικαστήρια της Αθήνας. Έτσι, την ημέρα που επρόκειτο να παρουσιαστεί στον Ανακριτή για να λάβει προθεσμία για απολογία οι κρατούμενοι μετήχθησαν από την Αστυνομία με 2 λεωφορεία, μέσα στα οποία κρατήθηκαν από τις 12.00 το μεσημέρι έως τις 20.00 το βράδυ. Επί 8 ώρες ήταν καθισμένοι, καλύτερα στοιβαγμένοι σε ένα περίκλειστο όχημα. Γύρω από αυτό συνωστίζονταν Αστυνομικοί, συγγενείς και φίλοι των κρατουμένων, οι νομικοί τους παραστάτες, ένα πλήθος γύρω στα 300 άτομα. Μία εικόνα από χώρα της ΥποΣαχάρειας Αφρικής. Και όλα αυτά για μία διαδικασία που για τον κάθε κρατούμενο δεν διαρκεί πάνω από 10 λεπτά και είναι εντελώς τυπική, την λήψη προθεσμίας για απολογία. Μία αντίστοιχη εικόνα και διαδικασία και κατά την ημέρα της απολογίας. Η εντολέας μου απολογήθηκε, 9 ώρες μετά την προσαγωγή της στα Δικαστήρια.
Ας αναλογιστούμε τι σημαίνει απολογία ενώπιων Ανακριτή. Ο κατηγορούμενος κρατείται για 4 ημέρες ή και παραπάνω σε ένα χώρο κράτησης κατά το πλείστον υπολειτουργικό ακόμα και για στοιχειώδεις ανάγκες, στην συνέχεια κατάκοπος μετά από πολύωρες αναμονές καλείται να δώσει πειστικές εξηγήσεις, να υπερασπιστεί τον ευατό του, να αντιμετωπίσει με ψυχραιμία το ενδεχόμενο προφυλάκισης του, να αρθρώσει λογικά επιχειρήματα περί της μη ενοχής του. Καλείται να αντιπαρατεθεί με απομαγνητοφωνημένες συνομιλίες, με δεκάδες σελίδες καταθέσεων μαρτύρων, με πειστήρια, με οικονομικές έννοιες κάποιες φορές. Η προσωπική του ελευθερία κρέμεται από τα όσα θα πει αλλά…. είναι εξουθενωμένος πια, δεν έχει κουράγιο! Είναι ο ίδιος άνθρωπος που κρατείται 8 ώρες σε ένα πούλμαν. Που αντιμετωπίζει την ντροπή της σύλληψης του και τα χαμηλωμένα μάτια των οικείων του. Που προσπαθεί να θυμηθεί ημερομηνίες, νούμερα, τι είπε, πότε το είπε, γιατί το είπε, σε ποιον το είπε, ερωτώμενος από τον Ανακριτή ή ακόμα και νωρίτερα από τον Συνήγορο του.
Είναι το ίδιο πρόσωπο που τελικά μπορεί να μην κριθεί προφυλακιστέο, όπως η εντολέας μου. Αλλά έχει ήδη εκτίσει μία ποινή, αυτή της πλήρους ψυχοσωματικής αποδόμησης. Και τούτο έχει συμβεί γιατί πολύ απλά είναι πολίτης ενός Κράτους, μόνο κατ’ όνομα Ευρωπαϊκό. Στο οποίο σε λίγο καιρό θα αλλάξει (πάλι) ο Ποινικός Κώδικας αλλά μάλλον ποτέ οι πραγματικές συνθήκες κράτησης, μεταγωγής και εν γένει μεταχείρισης κρατουμένων που ακόμα δεν έχουν καν απολογηθεί!
